HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG TRUNG ƯƠNG

HT Thích Thông Triệt:Ý NGHĨA CỦA NHẬN THỨC TRÊN PHẠM VI TỤC ĐẾCHÂN ĐẾ

Saturday, January 28, 202312:31 PM(View: 830)

Ý NGHĨA CỦA NHẬN THỨC

TRÊN PHẠM VI TỤC ĐẾCHÂN ĐẾ

 

Trích đoạn trong Bài đọc thêm về chủ đề "NHẬN THỨC"

(P: parijānanā: cognition; P: parijānāti: to cognize)

do Hòa thượng Thích Thông Triệt biên soạn

  

HT-Thông-Triệt-KCB-2010-#23

 

 

      Trên phạm vi tục đế, nhận thức là nền tảng cơ bản của ý thức trong sạch. Thiếu chức năng nhận thức đúng đắn, ý thức dễ bị ảnh hưởng bởi những năng lực tập khí/lậu hoặc, tùy miên, và kiết sử. Đây là trạng thái ý thức bị nhiễm ô (defiled) hay bị tình cảm (affection) chi phối. Trong trường hợp ý thức bị nhiễm ô, cá nhân dễ phát sinh tâm hoạt động theo bản năng, theo tình cảm (affection), theo truyền thống thế tục (worldly traditions), và theo nhận định chủ quan của mình.

 

    Những bản năng xấu sẽ được dịp phát huy, như bản năng tình dục, bản năng tự vệ, bản năng sinh tồn theo khuynh hướng thỏa mãn giác quan, thỏa mãn tình cảm, và thỏa mãn sinh lý của cá nhân. Cá nhân bất chấp lời khuyên dạy của người đi trước, bất chấp luật pháp, bất chấp luân lý đạo đức, và bất chấp tình người.

 

    Thí dụ, khi mắt thấy đối tượng, cá nhân dễ bị sự hấp dẫn của đối tượng, đưa đến nổi lên tâm tham, tâm ganh đua, tâm dâm, tâm dính mắc. Đó là tâm muốn chiếm đoạt đối tượng, tâm muốn hơn người, tâm ngoan cố, bướng bỉnh, tâm nghi ngờ, hoặc tâm muốn cưỡng bức đối tượng.

 

    Phiền não, tham lam, sân hận, dính mắc (vanatha = attachment), chấp trước (pādiyati - cling, clinging), ác độc sẽ xuất hiện trong tâm, và biểu lộ ra hành động khi ý thức bị nhiễm ôChánh trí, chánh kiến, chánh niệm không thể có mặt trong nhận thức mới của cá nhân.

 

      Trên phạm vi chân đế, nhận thức là nền tảng của trí tuệ Bát Nhã (insight wisdom). Tạm mượn vỏ não để chứng minh vị trí của nó, ta có thể nói nó nằm ngay tại vùng nhận thức biết (the aware cognitive area) của ba tánh. Đây là vùng nhận thức biết không lời (wordless aware cognition area). Nơi đó, nó nhận thông tin từ các tánh để lập thành nhận thức biết về đối tượng liên quan đến các tánh.

 

    Nó là sự tự nhận biết (self-awareness). Nó hiểu rõ chính nó (apprehends itself).

 

    Nó không cần giác quan, không cần ngoại trần (external objects). Nó tự hiển lộ (It manifests itself).

 

    Tâm, ý, và thức không có trong nó.

 

    Trong nó không có chủ thể (subject), khách thể (object), không có tri kiến phân biệt (discriminative knowledge), không có thành kiến, định kiến, thiên kiến chủ quan, không có tập khí/lậu hoặc, tùy miên, kiết sử.

 

    Do đó, tự do, tự tại, giác ngộ, giải thoát bắt nguồn từ trong nó. Thông qua nó, cá nhân sẽ không trở thành nạn nhân của chính nghiệp của mình.

 

    Thiếu chức năng nhận thức biết không lời, trí tuệ Bát Nhã không được lập thành. Cá nhân sẽ dễ trở thành nạn nhân của chính nghiệp của mình do ý thức (consciouness) tạo ra các loại nghiệp xấu hay tốt của thân và lời nói đối với người khác, việc khác. Chánh kiến, chánh nghiệp, chánh trí, chánh niệm, chánh định không thể có mặt, do đó an lạc không thể xuất hiện, khi cá nhân không có kinh nghiệm về nhận thức biết không lời. Ở đây, an lạc mang ý nghĩa tâm an vui, thanh thản, và hài hòa cùng với môi trường chung quanh thường trực, chứ không phải an lạc trong thời gian ngắn.


Reader's Comment
Saturday, February 4, 20236:55 AM
Guest
Kính thầy và Ni Sư.
Con trình bày về "cái thức "
Như mọi khi đi lễ trong nhà thờ, ngồi lắng nghe cha giảng bằng tiếng Mỹ, không hiểu gì hết, nghe Ni Sư giảng thì mình hiểu căn kẻ vấn đề. Rồi câu hỏi trong đầu nãy ra vì sao cha giảng mà mình không hiểu ,vì mình không biết hết tiếng anh? Câu hỏi trong tâm, rồi ngồi thiền trong nhà thờ, chợp nhận ra lúc mình biết, lúc mình không biết.
Rồi nhận ra cái thức luôn thay đổi (nên có lúc thế này, có lúc thế khác), bình thường thì thức luôn thay đổi.
Vậy thức không thay đổi thì như thế nào?
Tự hiểu rằng thức không thay đổi là lúc thức an trú trong trạng thái tỉnh lặng, trống rỗng(nơi này không giới hạn thời gian, không gian).

Như quỳnh.
Send comment
Off
Telex
VNI
Your Name
Your email address
Tuesday, September 19, 20237:54 PM(View: 273)
Bản thể của thế gian là trống rỗng, trống không, là như huyễn mà thôi. Tuệ trí này là năng lực khiến tâm xa rời dính mắc tất cả thế gian, bấy giờ mới an trú chánh niệm Như Vậy. Khi mình có tuệ trí thông suốt bản thể thế gian rồi thì không còn con đường, không cần pháp môn, không còn thấy có cổng nào nữa. Mình thực sự đang ở trong nhà của mình, tự thuở nào cho tới bây giờ.
Tuesday, September 12, 202312:56 PM(View: 410)
Bốn tầng Thiền qua đó đức Phật phát huy ba minh còn được gọi là bốn tầng Định, do đó mình hiểu Định có một vai trò quan trọng trong Thiền Phật giáo, xem như Định là cây cầu phải bước qua mới có thể khám phá tới khung trời bao la của trí tuệ bát nhã.
Saturday, August 26, 20232:36 PM(View: 604)
Tuệ ở đây mình muốn nói tới Vipassanā, Tuệ Minh sát. Trong giới hạn bài này, mình bàn tới bài Kinh Niệm Xứ, trong kinh Nikāya. Mặc dù thông thường người ta vẫn nói “Quán Tứ niệm xứ”, trong bài kinh cũng nói “Quán thân” (Kāya-anupassanā) v.v…nhưng hiện nay các vị tôn đức xếp bài kinh Niệm xứ là Vipassanā, là thuộc Tuệ. Cho nên trong bài này, mình cũng tạm nói là Tuệ, tức là dùng tuệ thực hành...
Sunday, August 20, 202310:54 AM(View: 867)
Nói tới Quán, có vài loại Quán hơi khác nhau, trong bài này chỉ xin nói tới loại Anupassanā, nghĩa thông thường là nhìn ngắm hiện tượng thế gian liên tục để nhận ra bản thể hay đặc điểm của hiện tượng thế gian là: vô thường, khổ, vô ngã. Vậy mình cũng có thể hiểu Quán là quan sát hiện tượng thế gian bằng con mắt trí tuệ.
Monday, August 14, 202311:20 AM(View: 618)
Muốn đạt được kết quả tốt, người thực hành phải hội đủ 5 tiêu chuẩn cần thiết: Tự lực, Nhu cầu, Quyết tâm, Lý thuyết, và Lý luận. Đây là 5 tiêu chuẩn lập thành hệ thống lý luận thực tiễn trong việc thực hành Thiền Phật giáo. Muốn điều chỉnh thân, cải tạo tâm, cân bằng thân-tâm, và phát huy trí tuệ tâm linh có hiệu quả, 5 tiêu chuẩn nói trên không thể tách rời nhau được.
Wednesday, August 9, 202312:40 PM(View: 759)
Cốt lõi là cái tinh túy, cái tinh ba. Chớ không phải cái bề ngoài. Nếu so với cái cây, nó không phải là lá cây, cành cây.v.v. mà là cái lõi bên trong của cây. Cái cốt lõi đó phải ngắn gọn, mới gọi là cốt lõi. Mà trong đạo Phật có nhiều cốt lõi lắm. Tại sao vậy?
Wednesday, August 2, 20238:44 PM(View: 944)
Chư Tổ Phát Triển thường nói có tới 84 ngàn pháp môn tu, tức là có vô số cổng để bước vào ngôi nhà giác ngộ, hay ngôi nhà giải thoát. Hôm nay chúng ta thử khảo sát cánh cổng của Giới.
Monday, July 31, 202310:00 AM(View: 618)
“Ngũ uẩn giai không” trong lời dạy này của đức Phật, là khi giác quan tiếp xúc với đối tượng, tâm hành giả biết nhưng không phản ứng thích thú hay chán ghét, tâm không nói thầm về đối tượng, thì Tánh biết có mặt. Tánh biết là cái biết rõ ràng lặng lẽ, trong sáng, khách quan, là cái lóe sáng đầu tiên của Tánh giác. Lúc bấy giờ toàn bộ ngũ uẩn yên lặng, không có cái Ta, cái của Ta hay Tự ngã của Ta trong đó, hành giả thoát khỏi mọi lậu hoặc, khổ đau.
Monday, July 17, 20231:44 PM(View: 449)
Dès la clôture de la retraite bouddhique à Berlin, notre groupe de bhikkhunis - Nhu Minh, Nhu Sen et moi-même - a pris le lendemain, 19 mai, l'avion pour Paris. Le 20 mai au matin, la retraite de courte durée y a commencé, durant 3 jours, samedi, dimanche et lundi. Ce stage est également bilingue français-vietnamien avec la présence de quelques francophones qui écoutaient en direct l’enseignement à l’aide des écouteurs personnels. Ainsi la traduction ne gênait personne, et le cours se déroulait normalement comme d'habitude.
Wednesday, July 12, 20234:15 PM(View: 662)
KINH VĂN : Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh. bao gồm bản Hán Việt, bản dịch nghĩa, bản Anh ngữ & Pháp ngữ
Wednesday, July 5, 20239:06 AM(View: 483)
Như vậy con thuyền để chuyên chở mình đi trên giòng sông tâm linh là Tánh nguyên tắc. Mình phải cương quyết, với ý chí dũng mãnh giữ gìn những nguyên tắc sống thích hợp với những chân lý mà Đức Phật dạy. Đó là Tánh nguyên tắc trong thiền.
Tuesday, June 13, 20237:59 PM(View: 721)
Hòa Lan, thành phố đông người trần tục hay vườn hoa thiên nhiên với con người an vui thanh thản?
Sunday, June 11, 20234:39 PM(View: 551)
Le 4 mai commençait la retraite dans un centre de la ville de Moissac. Cet endroit, situé sur une haute colline tranquille ayant abrité déjà plusieurs retraites bouddhiques, était un ancien couvent carmélite, aujourd’hui transformé comme lieu de villégiature pour touristes. La Sangha de Toulouse a toujours été composée davantage de pratiquants français que vietnamiens, d’où la nécessité d’organiser la retraite en bilingue. Tout le monde doit rester sur place, car c'est loin de Toulouse.
Monday, June 5, 20236:34 PM(View: 681)
Trường Bộ Kinh Digha Nikaya 16. Kinh ĐẠI BÁT-NIẾT-BÀN (Mahàparinibbàna sutta)
Tuesday, May 30, 20234:42 PM(View: 538)
Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng tương đương trong tiếng Anh là “mind” hay “thought”. Trong A Tỳ Đạt Ma (Abhidharma), mạt na dùng để chỉ đồng nghĩa với THỨC (viññāna: consciousness) và TÂM (citta: mind, state of consciousness)
Monday, May 29, 20233:10 PM(View: 578)
Theo quan niệm của Phật giáo thì Niết-bàn là trạng thái tâm thanh tịnh tuyệt đối, nghĩa là tâm dập tắt hoàn toàn ngọn lửa tham, sân, si. Người đạt được trạng thái Niết-bàn là người có thái độ sống an nhiên tự tại “thường, lạc, ngã, tịnh” ngay trong vòng xoáy “Vô thường, bất toại nguyện và vô ngã” nơi thế gian này!
Saturday, May 20, 20232:10 PM(View: 543)
Liebe Freunde, ein Kochrezept zubereiten ist nichts anderes als eine Kultivierungsübung. Um zu überleben, essen wir und praktizieren wir. Daher sind die Prinzipien für eine gute Küche quasi die Prinzipien für eine gute Praxis. Kurz gesagt, alles, was wir tun, ist eine Kultivierung. Der Lebensweg ist auch der Kultivierungsweg. Alles ist abhängig von unserem Geist. Wie er das Objekt wahrnimmt, ist es das Reich, in dem wir leben.
Tuesday, May 16, 20239:48 PM(View: 707)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
Tuesday, May 16, 20237:21 PM(View: 537)
Người “Sống Tùy Duyên Thuận Pháp” là người có tu tập theo lời Phật dạy. Một trong những pháp người đó thực hành là giữ chánh niệm trong bốn oai nghi đi, đứng, nằm, ngồi, hay khi làm bất cứ điều gì, cũng làm trong chánh niệm.
Thursday, May 11, 20239:41 AM(View: 782)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
Wednesday, May 10, 20237:33 PM(View: 643)
Nếu thành tựu trọn vẹn pháp chánh niệm và tỉnh giác trong bốn oai nghi, các vị Tỳ kheo xứng đáng được mọi người chắp tay cung kính, được mọi người tôn trọng, cúng dường, và được xem như có rất nhiều ruộng phước trên đời.
Tuesday, May 2, 202312:58 PM(View: 771)
Mười Hai Duyên Khởi, cũng còn gọi là Mười Hai Nhân Duyên, là 12 nhân duyên liên kết nhau để hợp thành một chuỗi nhân quả (P: nidāna). 12 nhân duyên như 12 mắt xích hay 12 nguyên nhân đưa đến tình trạng Khổ của con người hay tái sinh.
Sunday, April 30, 20238:57 PM(View: 594)
Der Buddha sagte: "Der Tathagata ist nur ein Wegweiser, alleine musst du gehen." Das heißt, du kennst nun den Weg, gehst alleine hin, verlass dich auf niemanden, der richtige Weg ist deine Weisheit, die dich zu deinem ursprünglichen Geist zurückbringt. Im ursprünglichen Geist sind alle Phänomene Buddha-Dharmas, und die Welt ist ein reines und glückliches Nirwana.
Monday, April 24, 20236:07 PM(View: 637)
Trong thiền Phật giáo có nhiều nguyên lý tâm linh dẫn đến mục tiêu cứu cánh là chuyển hóa tâm, cân bằng thân-tâm, phát triển tuệ giác, và giải thoát.
Monday, April 17, 202310:01 AM(View: 859)
Thiền Tánh Không do Hòa Thượng Thiền Chủ Thích Thông Triệt thiết lập, kết hợp những tinh hoa rút từ tiến trình tu chứng và thành đạo của Đức Phật Thích Ca, các truyền thống Phật Giáo Nguyên Thủy, Phật Giáo Phát Triển, Thiền Tông và kỹ thuật Thiền, được soi sáng bởi các khám phá đương thời của khoa học não bộ và các chứng ngộ của Thầy thành một hệ thống tu thiền sâu sắc, tân thời, rõ ràng và hiệu quả.
69,256