HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG TRUNG ƯƠNG

HT Thích Thông Triệt:Ý NGHĨA CỦA NHẬN THỨC TRÊN PHẠM VI TỤC ĐẾCHÂN ĐẾ

Saturday, January 28, 202312:31 PM(View: 351)

Ý NGHĨA CỦA NHẬN THỨC

TRÊN PHẠM VI TỤC ĐẾCHÂN ĐẾ

 

Trích đoạn trong Bài đọc thêm về chủ đề "NHẬN THỨC"

(P: parijānanā: cognition; P: parijānāti: to cognize)

do Hòa thượng Thích Thông Triệt biên soạn

  

HT-Thông-Triệt-KCB-2010-#23

 

 

      Trên phạm vi tục đế, nhận thức là nền tảng cơ bản của ý thức trong sạch. Thiếu chức năng nhận thức đúng đắn, ý thức dễ bị ảnh hưởng bởi những năng lực tập khí/lậu hoặc, tùy miên, và kiết sử. Đây là trạng thái ý thức bị nhiễm ô (defiled) hay bị tình cảm (affection) chi phối. Trong trường hợp ý thức bị nhiễm ô, cá nhân dễ phát sinh tâm hoạt động theo bản năng, theo tình cảm (affection), theo truyền thống thế tục (worldly traditions), và theo nhận định chủ quan của mình.

 

    Những bản năng xấu sẽ được dịp phát huy, như bản năng tình dục, bản năng tự vệ, bản năng sinh tồn theo khuynh hướng thỏa mãn giác quan, thỏa mãn tình cảm, và thỏa mãn sinh lý của cá nhân. Cá nhân bất chấp lời khuyên dạy của người đi trước, bất chấp luật pháp, bất chấp luân lý đạo đức, và bất chấp tình người.

 

    Thí dụ, khi mắt thấy đối tượng, cá nhân dễ bị sự hấp dẫn của đối tượng, đưa đến nổi lên tâm tham, tâm ganh đua, tâm dâm, tâm dính mắc. Đó là tâm muốn chiếm đoạt đối tượng, tâm muốn hơn người, tâm ngoan cố, bướng bỉnh, tâm nghi ngờ, hoặc tâm muốn cưỡng bức đối tượng.

 

    Phiền não, tham lam, sân hận, dính mắc (vanatha = attachment), chấp trước (pādiyati - cling, clinging), ác độc sẽ xuất hiện trong tâm, và biểu lộ ra hành động khi ý thức bị nhiễm ôChánh trí, chánh kiến, chánh niệm không thể có mặt trong nhận thức mới của cá nhân.

 

      Trên phạm vi chân đế, nhận thức là nền tảng của trí tuệ Bát Nhã (insight wisdom). Tạm mượn vỏ não để chứng minh vị trí của nó, ta có thể nói nó nằm ngay tại vùng nhận thức biết (the aware cognitive area) của ba tánh. Đây là vùng nhận thức biết không lời (wordless aware cognition area). Nơi đó, nó nhận thông tin từ các tánh để lập thành nhận thức biết về đối tượng liên quan đến các tánh.

 

    Nó là sự tự nhận biết (self-awareness). Nó hiểu rõ chính nó (apprehends itself).

 

    Nó không cần giác quan, không cần ngoại trần (external objects). Nó tự hiển lộ (It manifests itself).

 

    Tâm, ý, và thức không có trong nó.

 

    Trong nó không có chủ thể (subject), khách thể (object), không có tri kiến phân biệt (discriminative knowledge), không có thành kiến, định kiến, thiên kiến chủ quan, không có tập khí/lậu hoặc, tùy miên, kiết sử.

 

    Do đó, tự do, tự tại, giác ngộ, giải thoát bắt nguồn từ trong nó. Thông qua nó, cá nhân sẽ không trở thành nạn nhân của chính nghiệp của mình.

 

    Thiếu chức năng nhận thức biết không lời, trí tuệ Bát Nhã không được lập thành. Cá nhân sẽ dễ trở thành nạn nhân của chính nghiệp của mình do ý thức (consciouness) tạo ra các loại nghiệp xấu hay tốt của thân và lời nói đối với người khác, việc khác. Chánh kiến, chánh nghiệp, chánh trí, chánh niệm, chánh định không thể có mặt, do đó an lạc không thể xuất hiện, khi cá nhân không có kinh nghiệm về nhận thức biết không lời. Ở đây, an lạc mang ý nghĩa tâm an vui, thanh thản, và hài hòa cùng với môi trường chung quanh thường trực, chứ không phải an lạc trong thời gian ngắn.


Reader's Comment
Saturday, February 4, 20236:55 AM
Guest
Kính thầy và Ni Sư.
Con trình bày về "cái thức "
Như mọi khi đi lễ trong nhà thờ, ngồi lắng nghe cha giảng bằng tiếng Mỹ, không hiểu gì hết, nghe Ni Sư giảng thì mình hiểu căn kẻ vấn đề. Rồi câu hỏi trong đầu nãy ra vì sao cha giảng mà mình không hiểu ,vì mình không biết hết tiếng anh? Câu hỏi trong tâm, rồi ngồi thiền trong nhà thờ, chợp nhận ra lúc mình biết, lúc mình không biết.
Rồi nhận ra cái thức luôn thay đổi (nên có lúc thế này, có lúc thế khác), bình thường thì thức luôn thay đổi.
Vậy thức không thay đổi thì như thế nào?
Tự hiểu rằng thức không thay đổi là lúc thức an trú trong trạng thái tỉnh lặng, trống rỗng(nơi này không giới hạn thời gian, không gian).

Như quỳnh.
Send comment
Off
Telex
VNI
Your Name
Your email address
Wednesday, March 22, 20234:26 PM(View: 91)
Không phải hễ ngộ là chấm dứt hết lậu hoặc! Vì vậy, tuy hạt ngọc đã có sẵn, nhưng ta phải nỗ lực dụng công. Vô ngôn chính là phương thức làm cho Phật tánh bật ra vậy.
Saturday, March 18, 20239:58 AM(View: 31)
Wir müssen in der Lage sein, zu erkennen, wann wir den Bedingungen folgen sollen und wann wir eventuell andere Bedingungen schaffen sollen, um im Einklang mit dem Universum leben zu können, denn wir sind die Schöpfer unseres Lebens, für jetzt und für die Zukunft.
Wednesday, March 15, 202311:03 PM(View: 334)
Thực tập phương thức làm chủ sự suy nghĩ, đó là cách ta trực tiếp huấn luyện tâm trở nên yên lặng hay trở nên thuần. Nó không lăng xăng dao động vì những chuyện thị phi (phải-trái) của thế gian.
Monday, March 13, 202311:02 AM(View: 101)
Những ai hủy phạm giới pháp mà lòng không biết tàm quý, không biết ăn năn, hối hận, không biết sám hối, không chịu từ bỏ tật xấu ác quay về với con đường thiện lương đạo đức, thì hiện tại dù họ đang sống trên đời, nhưng sống trong thống khổ, vì phải chịu trả giá những tội lỗi của họ gây ra...
Wednesday, March 8, 20238:24 PM(View: 309)
Hôm nay, thấy hoa thủy tiên nở rộ, hoa mai cũng e ấp đón gió mát, con biết mùa xuân sang. Đã tới mùa mừng sinh nhật Thầy. Thầy đã xuất hiện nơi cõi đời nhằm mùa xuân, Thầy đã thấy con đường, cũng một mùa xuân năm đó, rồi Thầy ra đi, một đêm cuối mùa đông.
Wednesday, March 8, 20238:17 PM(View: 411)
Chúng ta đang ở giữa biển nước xoáy, nếu chúng ta đứng lại nơi đó thì ta sẽ bị đắm chìm cuốn hút và chết đuối. Nếu chúng ta bước tới, cũng chỉ là loanh quanh trong biển nước xoáy thôi, bước tới hay bước lùi, có khác gì đâu, rồi cũng trôi giạt bồng bềnh trong biển đời, không ra khỏi. Vậy thì làm sao đây?
Sunday, March 5, 20239:03 PM(View: 138)
GEDANKE heißt in Chinesisch “mạt na”. Wahrscheinlich wurde es aus dem Wort “Manah oder Manas“ in Sanskrit übersetzt. “mạt na” (S: Manah) oder Gedanke bedeutet die Denkfähigkeit oder das Denkvermögen. In English heißt er “the capacity of thought”, “the thinking faculty”. In Pali bedeutet das Wort Mano der Geist oder der Gedanke. Im Abhidharma wird Manha gleichgesetzt mit Bewusstsein (viññāna) und Geist (citta, Bewusstseinszustand).
Sunday, March 5, 20239:01 PM(View: 143)
Ngày lành tháng tốt đối với người Phật tử là ngày đẹp trời, thuận lợi cho mình và cho mọi người tham dự, có thể xem là một trong những điều kiện góp phần vào kết quả chứ không phải là yếu tố tối quan trọng quyết định sự thành công hay thất bại. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Tuesday, February 28, 20239:06 PM(View: 390)
Chúng ta phải sáng suốt biết lúc nào nên tùy duyên, lúc nào phải tạo duyên tốt, phải biết mình sống có thuận pháp không, vì chính mình là chủ tạo ra cuộc đời của mình, trong bây giờ và mai sau nữa.
Monday, February 27, 20238:19 PM(View: 340)
Việc làm bếp đâu có khác việc tu tập. Làm bếp để sống, thì tu tập cũng để sống thôi. Cho nên những nguyên tắc để làm bếp tốt cũng là những nguyên tắc để tu tập tốt. Việc gì ta làm cũng là tu tập, con đường đời cũng là con đường tu, do nơi cái tâm của mình, nó thấy ra sao. Nó thấy ra sao, đó là cảnh giới mình đang sống.
Saturday, February 25, 20232:42 PM(View: 346)
Trời đất vô tình, vạn vật vô tình, mà vạn vật biết sống hài hòa với hoàn cảnh tự nhiên. Chúng ta có trí, có tri giác, có tình cảm, vậy phải biết sống đời thiện lành, quan sát tâm mình từng giây phút, ý nghĩ đúng, lời nói đúng, hành động đúng...
Thursday, February 23, 20237:55 AM(View: 240)
Sống ở đời ai cũng mong cầu được hạnh phúc. Hạnh phúc là gì? Các nhà tâm lý học ngày nay mô tả hạnh phúc là một trạng thái tâm lý tích cực của con người được thể hiện bởi cảm giác vui vẻ, thích thú, hài lòng trước những đầy đủ về vật chất và thoải mái về tinh thần. Nó khiến bản thân người ta cảm thấy yêu đời hơn.
Saturday, February 18, 20232:24 PM(View: 135)
Das Naturgesetz regelt alle Phänomene. Es ist gleichzeitig ihr Evolutions- und Entwicklungsgesetz. Es gründet das Universum, regelt den Ablauf des Universums, schützt und pflegt die Existenz des Universums. Die Welt ist offenbar eine wunderbare Harmonie von Idappaccayatā.
Tuesday, February 14, 20233:56 PM(View: 303)
Đọc tụng bài kinh “Bát Đại Nhân Giác” chúng ta học theo tinh thần từ bi, lấy trí tuệ làm sự nghiệp của chư Phật, chư Bồ tát. Kinh nhắc nhở chúng ta tám điều quan trọng cần phải học hỏi tu tập. Đó là phải luôn quán xét vạn pháp trong đó có tấm thân ngũ uẩn của con người không thực chất tính nên nó vô thường, khổ, không, vô ngã...
Monday, February 13, 202310:37 AM(View: 368)
Mạt na hay Ý có nghĩa năng lực của tư tưởng hay năng lực tư duy, Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng, Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng tương đương trong tiếng Anh là “mind” hay “thought”. Trong A Tỳ Đạt Ma (Abhidharma), mạt na dùng để chỉ đồng nghĩa với THỨC (viññāna: consciousness) và TÂM
Sunday, February 5, 20236:14 PM(View: 398)
Tánh giác không từ đâu đến. Nó không nằm trong quy luật duyên sinh của hiện tượng. Ta không thể khám phá nó khởi ra từ đâu khi có sự xuất hiện của con người trên quả đất.
Saturday, January 28, 20237:39 AM(View: 193)
Realität ist nicht 100%ig echt aber auch nicht 100%ig illusorisch. Oder „Das Gerade jetzt“ existiert, ist „echt“ und gleichzeitig „illusorisch“. Oder In der Realität ist eine Illusion vorhanden und in der Illusion existiert eine Realität.
Wednesday, January 25, 202311:14 AM(View: 518)
Định luật Y Duyên Tánh vận hành tất cả thế gian. Nó cũng là định luật biến hóa và phát triển, là sức sống mãnh liệt, đã thành lập vũ trụ, điều hành vũ trụ, và bảo vệ duy trì sức sống của vạn vật. Thế gian biểu hiện sự hài hòa tuyệt vời theo sự biến hóa khách quan của “Y Duyên Tánh”. Vậy, các bạn thân ơi, đây có phải là một bức tranh puzzle tuyệt vời không?
Tuesday, January 24, 20233:16 PM(View: 352)
Chỉ có người thực sự bước vào dòng Thánh mới kinh nghiệm được thọ thanh tịnh. Người còn nhiều dính mắc không bao giờ kinh nghiệm được nhận thức ngoài cảm giác.
Wednesday, January 18, 20237:43 PM(View: 767)
Đất trời quê hương đang vào xuân, mong gởi một món quà nhỏ tặng cho bạn tri âm, mùa xuân trong tâm mình.
Wednesday, January 18, 20237:51 AM(View: 261)
Der Buddhismus betrachtet die „Geburt“ nicht als Beginn eines neuen Lebens sondern die Geburt beginnt bereits mit dem Tod, dann folgt eine Rückkehr und eine erneute Geburt. Diesen Zyklus: Geburt und Tod, Werden und Vergehen, nennt man im Buddhismus den Daseinskreislauf (Samsara) und Alter ist ein Teil dieses Lebenskreislaufs.
Tuesday, January 17, 20231:21 PM(View: 301)
Cái gì được nhận ra đầu tiên trong một sát na, và nhận rõ cuối cùng qua những chuỗi sát na tiếp theo, là đối tượng của nhận thức.
Tuesday, January 10, 20231:01 PM(View: 428)
Thực tại là “giống như Thực” , đồng thời là “giống như Huyễn”. Đó là Trung Đạo. Nói cách khác nữa: Thực tại là không phải hoàn toàn Thực, cũng không phải hoàn toàn Huyễn. Cũng có thể nói: “Cái Đang là” vừa là “Thực” vừa là “Huyễn”.
Sunday, January 8, 20235:46 PM(View: 319)
Es gibt kein Phänomen oder Ereignis, das unabhängig und von selbst oder zufällig gebildet und entwickelt wird.
Thursday, January 5, 20239:01 AM(View: 495)
Các bạn ơi, đây cũng chỉ là một bài ghi lại chuyện sinh hoạt trong tháng 12- 2022 này, mình trở về thăm thiền viện Chân Như, ở Navasota thuộc Texas. Không thể nói là”chuyến du hóa” được vì thiền viện Chân Như là “nhà mình” mà.
Tuesday, December 27, 20223:39 PM(View: 338)
Meditation hilft der Menschen, harmonisch mit der Umwelt zu leben. Eine Harmonie zwischen Körper und Geist eines Individuums, eine Harmonie zwischen einem Individuum und anderen Individuen und eine Harmonie zwischen einem Individuum und der Natur.
Saturday, December 24, 202212:22 PM(View: 394)
... Không có cái nào độc lập và tồn tại vững chắc. Chỉ vì tất cả hiện tượng đều vô ngã, tức không thực chất tính, chúng nương tựa vào nhau mà trở thành.
Saturday, December 17, 20227:50 AM(View: 517)
Toàn thể cơ quan tâm-vật lý này ở trong luồng thường hằng như bánh xe quay không bao giờ ngưng. Nó cứ quay mãi, và cơ quan tâm-vật lý cứ trôi lăn mãi trong vòng luân hồi.
Sunday, December 11, 202210:19 AM(View: 655)
Trong 12 mắt xích, Thức (viññāṇa) và Danh - Sắc (nāma-rūpa) được xem là mắt xích cơ bản. Từ hai mắt xích này, tất cả những liên quan chủ thể-khách thể trong kinh nghiệm bình thường được phát xuất, và cấu trúc năng động cũng bộc lộ sự vận hành bên trong tâm. Thông qua chúng, sự chuyển biến của chúng ta từ vô minh đến giác ngộ có khả năng thực hiện được.
Tuesday, December 6, 20227:49 PM(View: 458)
Nội dung bài pháp ngắn này, đức Thế Tôn cho biết ở đời có bốn hạng người hiện hữu. Đó là hạng người đi thuận dòng, hạng người đi ngược dòng, hạng người tự đứng lại và hạng người khác là vị Bà-la-môn vượt qua bờ bên kia, đứng trên đất liền.
Tuesday, December 6, 20226:19 PM(View: 447)
Không có một hiện tượng nào được hình thành và phát triển mà ở trong trạng thái độc lập hay cô lập hoặc ngẫu nhiên.
Monday, December 5, 20226:51 PM(View: 365)
Das Bāhiya Sutra ist eine Lehrrede des Buddhas über die Funktionen der Naturen: die Natur des Sehens, die Natur des Hörens, die Natur des Berührens und das Nonverbale Bewusstsein.
Monday, November 28, 20226:21 PM(View: 512)
... Tưởng ám chỉ nhị nguyên chủ thể khách thể (subject-object duality). Vì nó là cái biết (knowledge) đạt được do sự cảm thấy đối tượng bên ngoài và bên trong thân xuất phát từ sự cung cấp sáu loại dữ kiện của Thọ. Sự cảm thấy này tạo thành một biểu tượng trong tâm gọi là tri giác biểu tượng...
Thursday, November 24, 20225:13 PM(View: 385)
Sống ở đời, không ai là không có bạn. Nếu không khéo, mình kết thân với những người bạn xấu, bạn ác thì cuộc đời của mình ngày càng đi vào ngỏ hẹp. Về vấn đề này, đức Phật cũng có những lời khuyên dạy cho đệ tử xuất gia và tại gia của Ngài.
Sunday, November 20, 20227:22 AM(View: 448)
Trở lại bờ này Về lại nhà xưa, Chợt thấy, ngôi nhà xưa Là chính bờ bên này.
Saturday, November 19, 20222:48 PM(View: 448)
Der Hauptgrund dieses Leidens ist, dass wir eine falsche Sicht über das Leben, über die weltlichen Phänomene und vor allem über uns selbst haben.
Friday, November 18, 20225:43 PM(View: 490)
Đi trên con đường Thiền, ta cần nắm vững toàn bộ các mặt trong mỗi tiến trình của Tứ Đế để dễ nhận ra phương thức thực hành tiến đến chữa dứt khỏi Khổ cho chính mình.
Wednesday, November 16, 20227:50 AM(View: 992)
Chánh niệm tỉnh giác giúp tâm dừng lại để sống trọn vẹn với cái đang là. Khi tỉnh giác, năng lượng Phật được biểu hiện, khi thất niệm năng lượng chúng sanh có mặt.
Tuesday, November 15, 20225:46 PM(View: 415)
Trí Bát Nhã siêu thế có thể thấy một cách đúng đắn như thật (yathābhūtam pasyati) thì gọi là chứng. Còn trí không phân biệt thì có thể thông đạt (Skt: samvidate: know thoroughly), cho nên gọi là được (Kinh Bát Nhã 567).
Monday, November 7, 20229:20 PM(View: 535)
Tỳ-khưu-ni lỗi lạc, vang danh bậc nhất về Đại Trí Tuệ trong Ni giới. Đó là nữ tôn giả Khema. Đặc biệt là Khema đã chứng quả Thánh cao thượng, chỉ sau một thời pháp của đức Phật, ngay khi bà còn là một hoàng phi cao sang quyền quý, chưa hề xuất gia, chưa hề quy y Tam Bảo, chưa phải là đệ tử của đức Phật Gotama.
Monday, November 7, 20227:29 AM(View: 551)
Điểm then chốt của bài pháp ngắn gọn này là nhấn mạnh đến nguyên tắc kinh nghiệm giác quan. Đó là khi giác quan kinh nghiệm được điều gì hãy để nó kinh nghiệm mà không để tự ngã can thiệp vào. Nếu biết khai thác nguyên lý này, ta cũng sẽ có kinh nghiệm ngộ đạo
197,603