HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG TRUNG ƯƠNG

Triệt Như TTVN10: PHÁP THỞ

Thursday, May 21, 202010:15 AM(View: 6643)

Triệt Như - Tâm Tình Với Nhau - Bài 10  

Pháp THỞ

Phat Ngoi Duoi Goc Bo De 2
Một em thiền sinh hỏi cô về pháp Thở. 

Bây giờ cô trình bày phương thức thực tập Thở của chúng ta đã theo từ nhiều năm nay. Chúng ta cũng căn cứ trên kinh Nikàya, tuy nhiên chúng ta giải thích đơn giản hơn.

Pháp Thở được xếp là Thiền Định.

Chúng ta biết Đức Phật đã trải qua 4 tầng Định liên tiếp, cuối cùng ngài chứng ngộ Tam Minh, sạch hết lậu hoặc, xem như đắc quả A la hán, gọi là Abhisamaya (Chứng ngộ hoàn toàn). Tiếp theo ngài chứng ngộDuyên Khởi, Pháp Duyên Sinh, hiểu biết tất cả nguồn cội của sự hiện hữu con ngườivũ trụ, gọi là Vô thượng Chánh Đẳng Giác (Anuttara Sammà Sambodhi) tức quả vị Phật.

Bốn tầng Thiền, hay bốn tầng Định này lược kể như sau:

Tầng Định thứ 1 : có tầm, có tứ. Hỷ lạc do ly dục, ly pháp bất thiện sinh ra.

Tầng Định thứ 2: không tầm, không tứ, hỷ lạc do định sinh ra.

Tầng Định thứ 3 : ly hỷ trú xả, chánh niệm tỉnh giác, thân cảm sự lạc thọ mà các bậc Thánh gọi là xả niệm lạc trú.

Tầng Định thứ 4: xả niệm thanh tịnh.

Chúng ta có thể gọi tên 4 tầng Định này là:

1-   Định có tầm có tứ.

2-   Định không tầm không tứ.

3-   Định chánh niệm tỉnh giác.

4-   Định bất động.

Thầy Thiền chủ đã giải thích 4 tầng Định này theo ngôn ngữ ngày nay để chúng ta hiểu biết và dễ thực hành:

1-   Biết có lời (có lời nói thầm về chủ đề đang dụng công)

2-   Biết không lời (hay thầm nhận biết chủ đề)

3-   Tỉnh thức biết không lời (trong 4 oai nghi)

4-   Nhận thức biết không lời (hay nhận thức biết trống rỗng)

Trên đây là cái tiến trình khuôn mẫu thực hành Thiền áp dụng cho tất cả các chủ đề. Theo sát tiến trình của Phật. Dù là pháp Thở (xúc chạm qua mũi), hay Nghe (tai), hay Thấy (mắt), hay Không Nói (ý).

Bây giờ chúng ta chỉ nói về Thở.

1-   Biết có lời:

a-   Thở bình thường:  <Tôi biết tôi hít vào...Tôi biết tôi thở ra...>

Nói thầm chầm chậm theo hơi thở, cái biết rõ ràng từ khi mới bắt đầu hít vô cho đến khi hơi thở ra chấm dứt. Rồi tiếp tục hơi thở sau. Giống như ta đang quan sát hơi thở vô- ra... không diễn nói gì thêm. Cho nên kinh nói là nhất tâm, nghĩa là chỉ có 1 niệm Biết hơi thở. Cũng gọi là Đơn niệm Biết (có lời). Kết quả: những tạp niệm khác không khởi lên được. Tâm dừng, nhưng còn có 1 đối tượng. Nếu ta còn phóng tâm nghĩ tới việc khác, thì ta phải chú ý nhiều hơn vào hơi thở, không được buông lơi. Bước này có thể phải có sự chú tâm (mindfulness). Đến khi tâm tạm yên, ta thực tập bước Thở hai thì.

b-   Thở hai thì: nói thầm:

< Tôi biết tôi hít vào dài...

Tôi biết tôi thở ra dài... sâu... chậm...>

Thầy Thiền chủ hướng dẫn thêm bước này với lý do:

-      Hơi thở vào dài là hít vào sâu hơn, đem dưỡng khí vào phổi nhiều hơn. Do đó tốt cho sức khỏe. Hơi thở ra cũng dài hơn hơi thở vào, hay dài gấp hai hơi thở vào.

-      Điều hoà về tim mạch: điều hoà áp suất máu cao, nhịp tim rối loạn, hở van tim , hơi thở ngắn v.v....

Khi tâm tạm thuần, ít vọng tưởng, ta lên bước Biết không lời.

2-   Biết không lời: hay Thầm nhận biết “Thở hai thì”

Tới đây, chúng ta không nói thầm nữa. Ta vẫn quan sát hơi thở vào...ra chầm chậm từ từ, hơi thở ra dài hơn hơi thở vào (tức là vẫn tiếp tục thở hai thì). Nếu tạp niệm còn thỉnh thoảng khởi lên, có nghĩa là chúng ta chưa vững chắc cái Biết. Vậy ta nên chú ý nhiều hơn vào chủ đề: hơi thở vào- ra. Ta có thể mở mắt thực hành để tránh hôn trầm, hay khép hờ mắt nhìn xuống. Một thời gian khi tâm yên lặng, ta mới bước lên, thực tập chánh niệm tỉnh giác hay Tỉnh thức biết không lời.

3-   Tỉnh thức biết không lời: Đây là bước chuyển tiếp từ cái Biết không lời lên nhận thức không lời.

Trong bước 2, ta tác động tánh xúc chạm. Bây giờ ta thực tập các giác quan khác để buông hơi thở. Mục tiêu là tiến dần qua tánh nhận thức.  Trong bước này, ta vẫn còn dùng giác quan, mắt, tai, lưỡi, thân để dụng công. Như vậy là ta thực hành trong sinh hoạt hằng ngày, khi đi, đứng, nằm, ngồi chơi hay ngồi thiền. Cái Biết không lời hay chánh niệm. Trong kinh, Đức Phật dạy “đặt chánh niệm trước mặt..”.Ta thường xuyên gợi lên trạng thái Biết không lời khi mở mắt nhìn ra cây cảnh hoa lá, khi nghe tiếng chim hót trong vườn, khi đi bộ, khi uống nước, khi ăn cơm v.v... Tới đây, ta gặp Tứ Niệm Xứ. Trong kinh Niệm Xứ, dùng từ “tuệ tri” hay “tuệ tri như thật”.

Tới đây, xem như ta kinh nghiệm nhận thức rõ ràng trong không lời, thông qua các giác quan. Ta không diễn nói gi hết khi <đối duyên xúc cảnh>, trong nhà Thiền gọi là <đối cảnh vô tâm>. Thầy Thiền chủ có câu kệ này:

“Ta trong đời mà bụi đời ta chẳng dính.

Ta trong đờiĐịnh Huệ chẳng rời ta>.

4-   Nhận thức không lời: Tới đây ta tọa thiền, xem như không sử dụng giác quan nữa. Tâm không còn đối tượng, không còn chủ đề Thở. Hơi thở sẽ từ từ nhẹ đi, trở thành thở tự động. Trong Thiền gọi là Tịnh tức, là hơi thở yên lặng từng chập. Tới đây mới là Tam Hành Bất Động:

-      Ngôn hành bất động: tầm và tứ yên lặng là kết quả của tầng thiền thứ 2.

-      Ý hành bất động: thọ và tưởng yên lặng, là kết quả của tầng thiền thứ 3

-      Thân hành bất động, là thân và cả hơi thở đều yên lặng.

Vì thế gọi là Định Bất Động.

Trên đây, cô chỉ tóm lược các bước thực tập pháp Thở. Bước nào cũng là những tiến trình, đòi hỏi sự thực tập kiên nhẫn, quyết tâm. Vì là tiến trình trui rèn, huấn kuyện tâm của mình. Không thể cưỡng ép tâm, không thể bắt buộc tâm phải thế này, thế kia trong một thời gian ngắn.

Để tránh tâm thoái chuyển, cứ khởi tạp niệm hoài, hay còn tham, còn sân, phiền não v.v...cô nhắc lại trong bài Đại Kinh Xóm Ngựa, Đức Phật dạy rõ ràng trước khi tiến vào 4 tầng Thiền Định, <các vị tỳ kheo> (tức là đối với chúng tacư sĩ, lại càng khó hơn) phải tu tập những giai đoạn cần thiết sau đây:

- Hạnh tàm quí: phải biết những ý, lời và hành động của mình là sai để hổ thẹn, sửa đổi. Hạnh này không phải dễ, vì cái ngã luôn luôn nói mình đúng.

- Thân hành, khẩu hành, ý hành, sanh mạng đều phải thanh tịnh.

- Tiết độ trong ăn uống.

- Chú tâm cảnh giác : suốt ngày phải chú tâm loại trừ những pháp ác khởi lên trong tâm mình.

- Chánh niệm tỉnh giác: giữ cái biết rõ ( dù là còn có lời) trong sinh hoạt mỗi ngày. Làm cái gì biết rõ đang làm cái đó.

- Đoạn trừ 5 triền cái: chướng ngại cho việc tu tập: tham, sân, hôn trầm thụy miên, trạo cử hối quá, nghi phải được chấm dứt trong tâm.

Kết quả của giai đoạn tu tập này là: Hỷ lạc. Niềm hỷ lạc này thấm đẫm khắp toàn thân, Phật nhấn mạnh khi so sánh với niềm hỷ lạc của 5 ví dụ :

+ người vừa qua một cơn bệnh nặng

+ người đã trả xong món nợ

+ người đã thoát cảnh nô lệ

+ người ra khỏi cảnh tù ngục.

+ người đã qua khỏi bãi sa mạc.

Niềm hỷ lạc này là trạng thái hỷ lạc của tầng thiền thứ 1.Tâm đã trong sạch, nên trong tầng Thiền 1 đặc điểm là: hỷ lạc do ly dục, ly bất thiện pháp sanh ra.

Nếu tâm mình còn đôi khi suy tính, băn khoăn, thắc mắc, buồn phiền, ham danh ham lợi, thì chưa phải là đạt được cái gì. Vì còn đủ 5 triền cái.

 

Tổ Đình, 14-5-2020

TN

 

Send comment
Off
Telex
VNI
Your Name
Your email address
Monday, June 5, 20236:34 PM(View: 76)
Trường Bộ Kinh Digha Nikaya 16. Kinh ĐẠI BÁT-NIẾT-BÀN (Mahàparinibbàna sutta)
Tuesday, May 30, 20234:42 PM(View: 184)
Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng tương đương trong tiếng Anh là “mind” hay “thought”. Trong A Tỳ Đạt Ma (Abhidharma), mạt na dùng để chỉ đồng nghĩa với THỨC (viññāna: consciousness) và TÂM (citta: mind, state of consciousness)
Monday, May 29, 20233:10 PM(View: 201)
Theo quan niệm của Phật giáo thì Niết-bàn là trạng thái tâm thanh tịnh tuyệt đối, nghĩa là tâm dập tắt hoàn toàn ngọn lửa tham, sân, si. Người đạt được trạng thái Niết-bàn là người có thái độ sống an nhiên tự tại “thường, lạc, ngã, tịnh” ngay trong vòng xoáy “Vô thường, bất toại nguyện và vô ngã” nơi thế gian này!
Saturday, May 20, 20232:10 PM(View: 149)
Liebe Freunde, ein Kochrezept zubereiten ist nichts anderes als eine Kultivierungsübung. Um zu überleben, essen wir und praktizieren wir. Daher sind die Prinzipien für eine gute Küche quasi die Prinzipien für eine gute Praxis. Kurz gesagt, alles, was wir tun, ist eine Kultivierung. Der Lebensweg ist auch der Kultivierungsweg. Alles ist abhängig von unserem Geist. Wie er das Objekt wahrnimmt, ist es das Reich, in dem wir leben.
Tuesday, May 16, 20239:48 PM(View: 301)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
Tuesday, May 16, 20237:21 PM(View: 231)
Người “Sống Tùy Duyên Thuận Pháp” là người có tu tập theo lời Phật dạy. Một trong những pháp người đó thực hành là giữ chánh niệm trong bốn oai nghi đi, đứng, nằm, ngồi, hay khi làm bất cứ điều gì, cũng làm trong chánh niệm.
Thursday, May 11, 20239:41 AM(View: 407)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
Wednesday, May 10, 20237:33 PM(View: 360)
Nếu thành tựu trọn vẹn pháp chánh niệm và tỉnh giác trong bốn oai nghi, các vị Tỳ kheo xứng đáng được mọi người chắp tay cung kính, được mọi người tôn trọng, cúng dường, và được xem như có rất nhiều ruộng phước trên đời.
Tuesday, May 2, 202312:58 PM(View: 405)
Mười Hai Duyên Khởi, cũng còn gọi là Mười Hai Nhân Duyên, là 12 nhân duyên liên kết nhau để hợp thành một chuỗi nhân quả (P: nidāna). 12 nhân duyên như 12 mắt xích hay 12 nguyên nhân đưa đến tình trạng Khổ của con người hay tái sinh.
Sunday, April 30, 20238:57 PM(View: 220)
Der Buddha sagte: "Der Tathagata ist nur ein Wegweiser, alleine musst du gehen." Das heißt, du kennst nun den Weg, gehst alleine hin, verlass dich auf niemanden, der richtige Weg ist deine Weisheit, die dich zu deinem ursprünglichen Geist zurückbringt. Im ursprünglichen Geist sind alle Phänomene Buddha-Dharmas, und die Welt ist ein reines und glückliches Nirwana.
Monday, April 24, 20236:07 PM(View: 351)
Trong thiền Phật giáo có nhiều nguyên lý tâm linh dẫn đến mục tiêu cứu cánh là chuyển hóa tâm, cân bằng thân-tâm, phát triển tuệ giác, và giải thoát.
Monday, April 17, 202310:01 AM(View: 556)
Thiền Tánh Không do Hòa Thượng Thiền Chủ Thích Thông Triệt thiết lập, kết hợp những tinh hoa rút từ tiến trình tu chứng và thành đạo của Đức Phật Thích Ca, các truyền thống Phật Giáo Nguyên Thủy, Phật Giáo Phát Triển, Thiền Tông và kỹ thuật Thiền, được soi sáng bởi các khám phá đương thời của khoa học não bộ và các chứng ngộ của Thầy thành một hệ thống tu thiền sâu sắc, tân thời, rõ ràng và hiệu quả.
Tuesday, April 11, 20237:56 PM(View: 529)
Vai trò của khoa học não bộ rất quan trọng. Đây là kiến thức thời đại. Chúng ta mượn khoa học não bộ để đối chiếu cách thực hành của chúng ta qua Pháp của Phật. Có như thế chúng ta mới chứng minh được giá trị Pháp của Phật đối với mọi trình độ căn cơ. Chúng ta biết vì sao chúng ta thực hành sai, vì sao chúng ta thực hành đúng.
Saturday, April 1, 20239:35 AM(View: 309)
Wir befinden uns mitten in einem wirbelnden Wasserstrudel, würden wir darin stehen bleiben, würden wir von dem absorbiert werden und wir werden ertrinken. Wenn wir uns bewegen würden, würden wir uns auch nur in diesem wirbelnden Strudel herum drehen. Aber wie können wir denn diesem Lebenskreis entkommen?
Sunday, March 26, 20237:30 PM(View: 531)
Đã không biết bao năm qua, mình khờ dại đi tìm “Qua khỏi vùng sương mù là xứ thần tiên”. Đã bao lần thấy vùng sương mù, bao lần mơ ước sẽ gặp xứ thần tiên, nào có gặp được. Tìm cầu bên ngoài, làm sao có xứ thần tiên. Cuối đời mới biết xứ thần tiên thiệt ở trong tâm của mình.
Friday, March 24, 202310:02 PM(View: 566)
Đức Phật tự nhận: “Như Lai chỉ là người chỉ đường, các ông phải tự đi”. Các ông phải tự đi có nghĩa là các ông thấy ra con đường rồi, cứ tiến bước một mình, không được ỷ lại nơi ai khác, con đường chánh pháp là trí tuệ của mình sẽ đưa chúng ta trở về bản tâm. Trong bản tâm, tất cả pháp đều là Phật pháp, và thế gian là cõi Phật thanh tịnh an vui.
Friday, March 24, 202310:18 AM(View: 355)
Tài sản mà đức Phật nói đây không phải là tiền bạc, vòng vàng, châu báu, mà là tài sản về tinh thần, như niềm tin bậc giác ngộ, đạo đức, trí tuệ là những thứ tài sản không bao giờ bị đánh cắp, chiếm đoạt, trừ phi chính người sở hữu tài sản tâm linh đó tự mình phá hủy chúng. Các tài sản quý báu đó có tên gọi là: Tín tài, Giới tài, Tàm tài, Quý tài, Văn tài, Thí tài và Tuệ tài.
Wednesday, March 22, 20234:26 PM(View: 592)
Không phải hễ ngộ là chấm dứt hết lậu hoặc! Vì vậy, tuy hạt ngọc đã có sẵn, nhưng ta phải nỗ lực dụng công. Vô ngôn chính là phương thức làm cho Phật tánh bật ra vậy.
Saturday, March 18, 20239:58 AM(View: 341)
Wir müssen in der Lage sein, zu erkennen, wann wir den Bedingungen folgen sollen und wann wir eventuell andere Bedingungen schaffen sollen, um im Einklang mit dem Universum leben zu können, denn wir sind die Schöpfer unseres Lebens, für jetzt und für die Zukunft.
Wednesday, March 15, 202311:03 PM(View: 819)
Thực tập phương thức làm chủ sự suy nghĩ, đó là cách ta trực tiếp huấn luyện tâm trở nên yên lặng hay trở nên thuần. Nó không lăng xăng dao động vì những chuyện thị phi (phải-trái) của thế gian.
Monday, March 13, 202311:02 AM(View: 364)
Những ai hủy phạm giới pháp mà lòng không biết tàm quý, không biết ăn năn, hối hận, không biết sám hối, không chịu từ bỏ tật xấu ác quay về với con đường thiện lương đạo đức, thì hiện tại dù họ đang sống trên đời, nhưng sống trong thống khổ, vì phải chịu trả giá những tội lỗi của họ gây ra...
Wednesday, March 8, 20238:24 PM(View: 558)
Hôm nay, thấy hoa thủy tiên nở rộ, hoa mai cũng e ấp đón gió mát, con biết mùa xuân sang. Đã tới mùa mừng sinh nhật Thầy. Thầy đã xuất hiện nơi cõi đời nhằm mùa xuân, Thầy đã thấy con đường, cũng một mùa xuân năm đó, rồi Thầy ra đi, một đêm cuối mùa đông.
Wednesday, March 8, 20238:17 PM(View: 910)
Chúng ta đang ở giữa biển nước xoáy, nếu chúng ta đứng lại nơi đó thì ta sẽ bị đắm chìm cuốn hút và chết đuối. Nếu chúng ta bước tới, cũng chỉ là loanh quanh trong biển nước xoáy thôi, bước tới hay bước lùi, có khác gì đâu, rồi cũng trôi giạt bồng bềnh trong biển đời, không ra khỏi. Vậy thì làm sao đây?
Sunday, March 5, 20239:03 PM(View: 358)
GEDANKE heißt in Chinesisch “mạt na”. Wahrscheinlich wurde es aus dem Wort “Manah oder Manas“ in Sanskrit übersetzt. “mạt na” (S: Manah) oder Gedanke bedeutet die Denkfähigkeit oder das Denkvermögen. In English heißt er “the capacity of thought”, “the thinking faculty”. In Pali bedeutet das Wort Mano der Geist oder der Gedanke. Im Abhidharma wird Manha gleichgesetzt mit Bewusstsein (viññāna) und Geist (citta, Bewusstseinszustand).
Sunday, March 5, 20239:01 PM(View: 325)
Ngày lành tháng tốt đối với người Phật tử là ngày đẹp trời, thuận lợi cho mình và cho mọi người tham dự, có thể xem là một trong những điều kiện góp phần vào kết quả chứ không phải là yếu tố tối quan trọng quyết định sự thành công hay thất bại. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Tuesday, February 28, 20239:06 PM(View: 668)
Chúng ta phải sáng suốt biết lúc nào nên tùy duyên, lúc nào phải tạo duyên tốt, phải biết mình sống có thuận pháp không, vì chính mình là chủ tạo ra cuộc đời của mình, trong bây giờ và mai sau nữa.
Monday, February 27, 20238:19 PM(View: 627)
Việc làm bếp đâu có khác việc tu tập. Làm bếp để sống, thì tu tập cũng để sống thôi. Cho nên những nguyên tắc để làm bếp tốt cũng là những nguyên tắc để tu tập tốt. Việc gì ta làm cũng là tu tập, con đường đời cũng là con đường tu, do nơi cái tâm của mình, nó thấy ra sao. Nó thấy ra sao, đó là cảnh giới mình đang sống.
Saturday, February 25, 20232:42 PM(View: 594)
Trời đất vô tình, vạn vật vô tình, mà vạn vật biết sống hài hòa với hoàn cảnh tự nhiên. Chúng ta có trí, có tri giác, có tình cảm, vậy phải biết sống đời thiện lành, quan sát tâm mình từng giây phút, ý nghĩ đúng, lời nói đúng, hành động đúng...
Thursday, February 23, 20237:55 AM(View: 460)
Sống ở đời ai cũng mong cầu được hạnh phúc. Hạnh phúc là gì? Các nhà tâm lý học ngày nay mô tả hạnh phúc là một trạng thái tâm lý tích cực của con người được thể hiện bởi cảm giác vui vẻ, thích thú, hài lòng trước những đầy đủ về vật chất và thoải mái về tinh thần. Nó khiến bản thân người ta cảm thấy yêu đời hơn.
Saturday, February 18, 20232:24 PM(View: 369)
Das Naturgesetz regelt alle Phänomene. Es ist gleichzeitig ihr Evolutions- und Entwicklungsgesetz. Es gründet das Universum, regelt den Ablauf des Universums, schützt und pflegt die Existenz des Universums. Die Welt ist offenbar eine wunderbare Harmonie von Idappaccayatā.
Tuesday, February 14, 20233:56 PM(View: 538)
Đọc tụng bài kinh “Bát Đại Nhân Giác” chúng ta học theo tinh thần từ bi, lấy trí tuệ làm sự nghiệp của chư Phật, chư Bồ tát. Kinh nhắc nhở chúng ta tám điều quan trọng cần phải học hỏi tu tập. Đó là phải luôn quán xét vạn pháp trong đó có tấm thân ngũ uẩn của con người không thực chất tính nên nó vô thường, khổ, không, vô ngã...
Monday, February 13, 202310:37 AM(View: 652)
Mạt na hay Ý có nghĩa năng lực của tư tưởng hay năng lực tư duy, Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng, Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng tương đương trong tiếng Anh là “mind” hay “thought”. Trong A Tỳ Đạt Ma (Abhidharma), mạt na dùng để chỉ đồng nghĩa với THỨC (viññāna: consciousness) và TÂM
Sunday, February 5, 20236:14 PM(View: 642)
Tánh giác không từ đâu đến. Nó không nằm trong quy luật duyên sinh của hiện tượng. Ta không thể khám phá nó khởi ra từ đâu khi có sự xuất hiện của con người trên quả đất.
Saturday, January 28, 20237:39 AM(View: 433)
Realität ist nicht 100%ig echt aber auch nicht 100%ig illusorisch. Oder „Das Gerade jetzt“ existiert, ist „echt“ und gleichzeitig „illusorisch“. Oder In der Realität ist eine Illusion vorhanden und in der Illusion existiert eine Realität.
69,256