Triệt Như - Tiếng Hát Giữa Trời - BÀI 48
Chuyến du lịch Toronto năm vừa qua đã khơi dậy trong tâm mình nhiều dư âm cho mãi mãi tới bây giờ. Cũng chỉ là chuyện mấy cánh quạt máy bay biến mất và chuyện thành phố Toronto đang tiến tới gần mình.
Đối với người khác, chắc chắn chỉ là chuyện nhỏ, có gì mới lạ đâu. Mỗi ngày lái xe đi làm, quang cảnh hai bên đường chạy vùn vụt ra phía sau mình, chứ đâu phải mình đang chạy vùn phục vụ ra phía trước. Hay khi xe mình đang đậu trong bãi đậu xe, xe bên cạnh chạy lui ra sau từ, phước tự nhiên thấy xe mình từ chạy ra trước vậy. Chuyện này xảy ra thường xuyên, mình thường không để ý tới, không gây ra biểu tượng nào trong tâm trí.
Không biết tại sao, ít nhất là 15 năm qua, thường xuyên đi máy bay mà mình không thấy cánh quạt máy bay biến mất? Nay mình mới tìm thấy lần đầu, và cũng là lần đầu nhìn thấy cả thành phố hoa lệ phổi linh trên biển, đang chuyển hướng tới gần mình.
Mình nhận ra ngay “cái đang là” lúc đó, cũng chính là “cái như huyễn”. Như Thật là kết quả của giác quan, Như Huyễn là kết quả của trí tuệ. Thật cũng ngay đó là Huyễn, Huyễn mà cũng là Thật.
Thực sự là một biểu tượng, Huyễn là một bản thể. Từ Tánh show ra General. General save from Tánh. Tánh và Tướng không phải hai, không phải khác, cũng không phải một. Không thể gom chung cũng không thể tách rời.
Trong thế giới giác quan con người, cái thấy qua giác giác thường là tương đối, hay qua so sánh, chẳng hạn như ảnh ảo, giác giác ảo của tri giác vậy. Cho nên cái thấy qua giác quan chỉ giống như thiệt thôi, mới có từ “Yathābhūta”. Yathā là giống như (as, like), Bhūta: thật (thật, có thật).
Tánh thì không bao giờ thay đổi. General thì luôn luôn thay đổi. Thế gian hay cuộc đời này chung quanh mình luôn thay đổi, thế gian là tướng, mới đặt tên là thế gian hiện tượng. Có thể dùng giác quan con người mà nhận được Tướng. Tướng có ở khắp nơi, nhiều sắc màu, hương vị ...khác nhau, không cái nào giống cái nào. không có ai giống ai. By vì thế gian do “Duyên sinh”.
Còn Tánh là gì? Nó ra sao? Nó ở đâu? Tánh là Trống rỗng, Trống không, không có gì cố định hết. Bởi vì bản thể có thể là bình yên không nên khi các duyên gặp nhau, gom lại thành ra hiện tượng, thành ra con người.
Cái bản thể trống không thì bao la vô tận, không chứa cái gì trong đó, không thay đổi, nên nó bất động, tĩnh lặng, trong sạch hoàn toàn. Đó là diễn đàn tạm thời của mình thôi. Làm gì có trạng thái trong sạch, tĩnh lặng hay bất động trong chỗ đó. Chỉ là mình tạm so sánh với thế gian này là ồn ào, chuyển động, là lăng lo lắng thay đổi, đưa ra phiền toái không cho người. Mình cũng biết khi dùng ngôn ngữ diễn tả là đã đi xa thật rồi. Mà nếu không sử dụng ngôn ngữ thì việc sao diễn tả sẽ được tìm thấy cho người khác.
Tánh thì không bao giờ thay đổi, không kiểu dáng, không màu sắc, không âm thanh, không nội dung, không chất liệu, vậy mà cái gì làm cho nó mộc hóa ra hình kiểu dáng, có màu sắc, có âm thanh ? Rồi khi nó giáp võ, mình không thấy nó nữa, vậy cái hình phong, màu sắc, âm thanh đó đi đâu? Đức Phật trả lời: pháp có là duyên sinh, bản nó là trống không, nếu không đủ duyên thì pháp trở về bản thể của nó. Bản thể thì vô hình vô tướng, trống rỗng trống rỗng.
Vậy cái gì có thể làm cho một biến thể hiện tượng? Đức Phật tạm thời nói đó là quy luật đại dịch, hay quy luật vô thường, giống như ảo thuật biến hóa tự nhiên. Khoa học vật lý ngày nay nói rằng đó là năng lượng. nó chuyển động luôn luôn nên thế giới vật chất. Vô số những hạt nhỏ li ti chuyển động thật nhanh làm nên vật chất mà ta tưởng là rắn chắc vững chắc. Cho nên khoa học cũng nói thế giới này là giác giác ảo mà giác quan con người lại tưởng tượng là thiệt có, bền chắc.
Vậy qua giác quan, ta thấy “cái đang là”, đó là thấy Như Thực, giống như thiệt, chứ không phải thiệt có kiên cố, thường hằng, mà đó cũng là “cái Như Huyễn”, như mộng mà thôi. Mình lặp lại lần nữa, cái Như Thực được thấy hiện tượng qua giác quan, còn cái Như Huyễn được tìm thấy bản thể trí tuệ bát nhã.
Thiền viện, 13- 3- 2024
TN