HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG TRUNG ƯƠNG

Triệt Như - Tiếng Hát Giữa Trời BÀI 31 TÙY DUYÊN THUẬN PHÁP

28 Tháng Hai 20239:06 CH(Xem: 2173)
Triệt Như - Tiếng Hát Giữa Trời  BÀI 31

TÙY DUYÊN THUẬN PHÁP

blank

Hôm nay chúng ta thử tìm hiểu ý nghĩa nhóm từ này thường xuyên được sử dụng trong giới người tu theo Phật. Chúng ta cần nắm rõ tùy duyên là thế nào? Trường hợp nào phải tùy duyên? Có khi nào không nên tùy duyên? Pháp là gì? Tại sao phải thuận pháp? Đã tùy duyên sao còn phải thuận pháp? Duyên và pháp giống hay khác?

Trước tiên, chúng ta tìm hiểu chữ “tùy” và chữ “thuận”. Tùy là tùy theo, làm theo, sống theo, tùy thuộc theo. Theo cái gì? Theo duyên, vậy duyên như là chủ, mà duyên là gì? Trong nhà Phật, duyên là điều kiện (Pāli: Paccaya; Sanskrit: Pratyaya).

Thuận là gì? Là chấp thuận, chấp nhận, là hài hòa, với cái gì? Với pháp. Trong nhà Phật, pháp là Dhamma (Pāli) hay Dharma (Sanskrit).

Vậy nói tổng quát, tùy và thuận có ý nghĩa tương tự nhau.

Bây giờ chúng ta xem “duyên” và “pháp” ý nghĩa như thế nào?

Duyên, tiếng Anh là condition. Duyên thường đi chung với nhân.

Nhân: là nguyên nhân, tiếng Anh dịch là cause.

Mình cho một ví dụ cụ thể về nhân và duyên.

Một hột cam (cause) nếu đem trồng trong đất (condition) và tưới nước (condition), chăm sóc (condition) sẽ thành cây cam (effect). Đó là sự liên hệ giữa nhân, duyên và quả. Nhân dường như quan trọng. Tuy vậy, nếu thiếu duyên, có khi kết quả sẽ xấu đi. Vì thế, nhân và duyên đều quan trọng, cần thiết có khi ngang nhau. Nên thường chữ duyên có thể được dùng một mình cũng đủ ý nghĩa. Trong thực tế, duyên dùng tổng quát, là hoàn cảnh sống, là môi trường chung quanh, là một sự kiện do con người làm, hay một biến cố, hay thiên tai, hay ý nghĩ, lời nói, hành động của ta hay của người khác. Tất cả đều có liên hệ tới chúng ta, gần hay xa, trục tiếp hay gián tiếp. Tất cả đều gọi là duyên.

Ví dụ về tùy duyên. Những ngày mưa gió như thế này, mình phải ở trong nhà, dọn dẹp, nấu ăn, nghe kinh, ngồi thiền, những ngày trước trời nắng ấm, mình đã ra ngoài vườn, đi bộ, nhổ cỏ, tưới cây, quét lá, cắt rau. Thời tiết ra sao mình cũng thấy bình thường, không trở ngại cho đời sốngtu tập. Đó là tùy duyên.

Bình dân có câu: “Đói ăn rau, đau uống thuốc”

                         “Nắng chiều nào, che chiều ấy”

Cũng là cách sống tùy duyên của người xưa.

Trong nhà Thiền thì nói: “Đói ăn, mệt ngủ”

                 “Đói đến thì ăn, mệt ngủ khò” (cô Linh Chiếu, con ông Bàng Long Uẩn)

                “Tùy duyên tiêu cựu nghiệp,

                 Nhậm vận trước xiêm y”. (Tổ Lâm Tế)

Tạm dịch:

               “Tùy duyên tiêu nghiệp cũ,

                Hồn nhiên mặc áo xiêm.”

Bây giờ chúng ta xem tới “thuận pháp”. Chữ “pháp” có nhiều nghĩa, chúng ta tạm gom lại trong 3 ý nghĩa:

1- Tất cả những chân lý thường hằng vận hành thế gianĐức Phật đã nhận ra và giảng dạy chúng ta như: vô thường, khổ hay xung đột, vô ngã hay không thực chất tánh, y duyên tánh, không tánh, huyễn tánh, chân như tánh, bình đẳng tánh.

2- Tất cả những phương pháp, cách thức tu học để hiểu và áp dụng những chân lý đó trong đời sống như: tam học, tam tuệ, tứ diệu đế, tứ niệm xứ, ngũ căn ngũ lực, thất giác chi, thập độ ba la mật v.v…

3- Tất cả hiện tượng thế gian, hay chư hành, chư pháp.

Trong ý nghĩa thứ nhất, pháp là tất cả những sự thật, không bao giờ thay đổi, chi phối toàn thể vũ trụcon người. Là những sức mạnh khách quan, thiên nhiên phải vận hành hoàn toàn theo đó. Con người cũng vậy. Nếu cưỡng lại, chỉ là thất bại, là khổ đau. Người có trí, phải hiểu và chấp nhận những sự thật đó. Là sống thuận pháp, là định luật của hạnh phúc.

Trong ý nghĩa thứ hai, pháp là những cách tu tập do đức Phật dạy, được xem như khuôn vàng thước ngọc, trãi qua hơn hai ngàn năm nay, không biết bao nhiêu thế hệ đã dấn bước theo chân bậc giác ngộ, nương theo con đường trung đạo mà đi. Chúng ta là hàng con cháu cũng cần phát tâm chánh tín, nương nhờ nơi Tam Bảo mà dấn thân. Đây là thuận pháp tu tập.

Trong ý nghĩa thứ ba, pháp là tất cả hiện tượng thế gian. Với cái nhìn thực tế, hiện tượng thế gian cũng có thể xem như là duyên. Vậy thuận pháp cũng tương tự như tùy duyên.  

Trên đây chúng ta mới lướt qua ý nghĩa của hai nhóm từ “tùy duyên” và “thuận pháp”. Chúng ta cũng nhận ra điểm giống nhau mà cũng có điểm không giống nhau. Bây giờ chúng ta suy gẫm thêm có khi nào mình không nên tùy duyên, hay mình lại còn phải tạo duyên, tạo nhân?

Ví dụ, mùa hè, một nhóm bạn cũ từ xa, bay tới thăm mình. Người lớn, trẻ con họp mặt ăn uống vui chơi. Khách hỏi rượu, hỏi bia, chủ nhà chỉ tươi cười làm nước trái cây đặc biệt ngon mang ra mời: “Chúng mình phải làm gương tốt cho đám trẻ chứ!” Khách lại rủ nhau: “Sáng mai, chúng ta kéo nhau đi Las Vegas chơi nhá!”  Chủ nhà lại cười: “ Cali có nhiều cái thú vị lắm, bảo đãm các bạn sẽ thích mà đám trẻ cũng thích nữa. Sáng mai, chúng ta sẽ đi “Sea world” xem thế giới dưới nước. Sáng mốt chúng ta sẽ picnic ở các bãi biển Nam Cali, rồi về thưởng thức các món ăn đặc biệt Việt nam.”

Như vậy, chúng ta đã không thuận theo duyên không tốt, mà mình chủ ý tạo ra một nếp sống tốt cho mình, bạn mình và cả thế hệ sau nữa. Đó là mình không tùy duyên khi duyên không thiện lành. Mà thuận pháp, là sống đúng theo giới đức: không tham (tiền bạc, ăn uống…)

Người đời có khi không hiểu rõ, nên có khi buông trôi cuộc đời, cứ nói: “Thôi thì tùy duyên!” Không có ý chí phấn đấu, vượt qua nghịch cảnh, thì làm sao tiến tới?

 

Kết lại, chúng ta phải sáng suốt biết lúc nào nên tùy duyên, lúc nào phải tạo duyên tốt, phải biết mình sống có thuận pháp không, vì chính mình là chủ tạo ra cuộc đời của mình, trong bây giờ và mai sau nữa.

 

Thiền viện, 25- 2- 2023

TN


blank

Triệt Như - Tiếng Hát Giữa Trời - Bài 31

TÙY DUYÊN THUẬN PHÁP

blankClick icon tam giác để nghe - Click icon ba dấu chấm để download
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
19 Tháng Chín 20237:54 CH(Xem: 1777)
Bản thể của thế gian là trống rỗng, trống không, là như huyễn mà thôi. Tuệ trí này là năng lực khiến tâm xa rời dính mắc tất cả thế gian, bấy giờ mới an trú chánh niệm Như Vậy. Khi mình có tuệ trí thông suốt bản thể thế gian rồi thì không còn con đường, không cần pháp môn, không còn thấy có cổng nào nữa. Mình thực sự đang ở trong nhà của mình, tự thuở nào cho tới bây giờ.
12 Tháng Chín 202312:56 CH(Xem: 1977)
Bốn tầng Thiền qua đó đức Phật phát huy ba minh còn được gọi là bốn tầng Định, do đó mình hiểu Định có một vai trò quan trọng trong Thiền Phật giáo, xem như Định là cây cầu phải bước qua mới có thể khám phá tới khung trời bao la của trí tuệ bát nhã.
26 Tháng Tám 20232:36 CH(Xem: 1913)
Tuệ ở đây mình muốn nói tới Vipassanā, Tuệ Minh sát. Trong giới hạn bài này, mình bàn tới bài Kinh Niệm Xứ, trong kinh Nikāya. Mặc dù thông thường người ta vẫn nói “Quán Tứ niệm xứ”, trong bài kinh cũng nói “Quán thân” (Kāya-anupassanā) v.v…nhưng hiện nay các vị tôn đức xếp bài kinh Niệm xứ là Vipassanā, là thuộc Tuệ. Cho nên trong bài này, mình cũng tạm nói là Tuệ, tức là dùng tuệ thực hành...
20 Tháng Tám 202310:54 SA(Xem: 2228)
Nói tới Quán, có vài loại Quán hơi khác nhau, trong bài này chỉ xin nói tới loại Anupassanā, nghĩa thông thường là nhìn ngắm hiện tượng thế gian liên tục để nhận ra bản thể hay đặc điểm của hiện tượng thế gian là: vô thường, khổ, vô ngã. Vậy mình cũng có thể hiểu Quán là quan sát hiện tượng thế gian bằng con mắt trí tuệ.
14 Tháng Tám 202311:20 SA(Xem: 1722)
Muốn đạt được kết quả tốt, người thực hành phải hội đủ 5 tiêu chuẩn cần thiết: Tự lực, Nhu cầu, Quyết tâm, Lý thuyết, và Lý luận. Đây là 5 tiêu chuẩn lập thành hệ thống lý luận thực tiễn trong việc thực hành Thiền Phật giáo. Muốn điều chỉnh thân, cải tạo tâm, cân bằng thân-tâm, và phát huy trí tuệ tâm linh có hiệu quả, 5 tiêu chuẩn nói trên không thể tách rời nhau được.
09 Tháng Tám 202312:40 CH(Xem: 2003)
Cốt lõi là cái tinh túy, cái tinh ba. Chớ không phải cái bề ngoài. Nếu so với cái cây, nó không phải là lá cây, cành cây.v.v. mà là cái lõi bên trong của cây. Cái cốt lõi đó phải ngắn gọn, mới gọi là cốt lõi. Mà trong đạo Phật có nhiều cốt lõi lắm. Tại sao vậy?
02 Tháng Tám 20238:44 CH(Xem: 1983)
Chư Tổ Phát Triển thường nói có tới 84 ngàn pháp môn tu, tức là có vô số cổng để bước vào ngôi nhà giác ngộ, hay ngôi nhà giải thoát. Hôm nay chúng ta thử khảo sát cánh cổng của Giới.
31 Tháng Bảy 202310:00 SA(Xem: 1441)
“Ngũ uẩn giai không” trong lời dạy này của đức Phật, là khi giác quan tiếp xúc với đối tượng, tâm hành giả biết nhưng không phản ứng thích thú hay chán ghét, tâm không nói thầm về đối tượng, thì Tánh biết có mặt. Tánh biết là cái biết rõ ràng lặng lẽ, trong sáng, khách quan, là cái lóe sáng đầu tiên của Tánh giác. Lúc bấy giờ toàn bộ ngũ uẩn yên lặng, không có cái Ta, cái của Ta hay Tự ngã của Ta trong đó, hành giả thoát khỏi mọi lậu hoặc, khổ đau.
17 Tháng Bảy 20231:44 CH(Xem: 1336)
Dès la clôture de la retraite bouddhique à Berlin, notre groupe de bhikkhunis - Nhu Minh, Nhu Sen et moi-même - a pris le lendemain, 19 mai, l'avion pour Paris. Le 20 mai au matin, la retraite de courte durée y a commencé, durant 3 jours, samedi, dimanche et lundi. Ce stage est également bilingue français-vietnamien avec la présence de quelques francophones qui écoutaient en direct l’enseignement à l’aide des écouteurs personnels. Ainsi la traduction ne gênait personne, et le cours se déroulait normalement comme d'habitude.
12 Tháng Bảy 20234:15 CH(Xem: 1782)
KINH VĂN : Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh. bao gồm bản Hán Việt, bản dịch nghĩa, bản Anh ngữ & Pháp ngữ
05 Tháng Bảy 20239:06 SA(Xem: 1041)
Như vậy con thuyền để chuyên chở mình đi trên giòng sông tâm linh là Tánh nguyên tắc. Mình phải cương quyết, với ý chí dũng mãnh giữ gìn những nguyên tắc sống thích hợp với những chân lý mà Đức Phật dạy. Đó là Tánh nguyên tắc trong thiền.
13 Tháng Sáu 20237:59 CH(Xem: 1530)
Hòa Lan, thành phố đông người trần tục hay vườn hoa thiên nhiên với con người an vui thanh thản?
11 Tháng Sáu 20234:39 CH(Xem: 1290)
Le 4 mai commençait la retraite dans un centre de la ville de Moissac. Cet endroit, situé sur une haute colline tranquille ayant abrité déjà plusieurs retraites bouddhiques, était un ancien couvent carmélite, aujourd’hui transformé comme lieu de villégiature pour touristes. La Sangha de Toulouse a toujours été composée davantage de pratiquants français que vietnamiens, d’où la nécessité d’organiser la retraite en bilingue. Tout le monde doit rester sur place, car c'est loin de Toulouse.
05 Tháng Sáu 20236:34 CH(Xem: 1547)
Trường Bộ Kinh Digha Nikaya 16. Kinh ĐẠI BÁT-NIẾT-BÀN (Mahàparinibbàna sutta)
30 Tháng Năm 20234:42 CH(Xem: 1097)
Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng tương đương trong tiếng Anh là “mind” hay “thought”. Trong A Tỳ Đạt Ma (Abhidharma), mạt na dùng để chỉ đồng nghĩa với THỨC (viññāna: consciousness) và TÂM (citta: mind, state of consciousness)
29 Tháng Năm 20233:10 CH(Xem: 1170)
Theo quan niệm của Phật giáo thì Niết-bàn là trạng thái tâm thanh tịnh tuyệt đối, nghĩa là tâm dập tắt hoàn toàn ngọn lửa tham, sân, si. Người đạt được trạng thái Niết-bàn là người có thái độ sống an nhiên tự tại “thường, lạc, ngã, tịnh” ngay trong vòng xoáy “Vô thường, bất toại nguyện và vô ngã” nơi thế gian này!
20 Tháng Năm 20232:10 CH(Xem: 1237)
Liebe Freunde, ein Kochrezept zubereiten ist nichts anderes als eine Kultivierungsübung. Um zu überleben, essen wir und praktizieren wir. Daher sind die Prinzipien für eine gute Küche quasi die Prinzipien für eine gute Praxis. Kurz gesagt, alles, was wir tun, ist eine Kultivierung. Der Lebensweg ist auch der Kultivierungsweg. Alles ist abhängig von unserem Geist. Wie er das Objekt wahrnimmt, ist es das Reich, in dem wir leben.
16 Tháng Năm 20239:48 CH(Xem: 1488)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
16 Tháng Năm 20237:21 CH(Xem: 1135)
Người “Sống Tùy Duyên Thuận Pháp” là người có tu tập theo lời Phật dạy. Một trong những pháp người đó thực hành là giữ chánh niệm trong bốn oai nghi đi, đứng, nằm, ngồi, hay khi làm bất cứ điều gì, cũng làm trong chánh niệm.
11 Tháng Năm 20239:41 SA(Xem: 1554)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
10 Tháng Năm 20237:33 CH(Xem: 1204)
Nếu thành tựu trọn vẹn pháp chánh niệm và tỉnh giác trong bốn oai nghi, các vị Tỳ kheo xứng đáng được mọi người chắp tay cung kính, được mọi người tôn trọng, cúng dường, và được xem như có rất nhiều ruộng phước trên đời.
02 Tháng Năm 202312:58 CH(Xem: 1527)
Mười Hai Duyên Khởi, cũng còn gọi là Mười Hai Nhân Duyên, là 12 nhân duyên liên kết nhau để hợp thành một chuỗi nhân quả (P: nidāna). 12 nhân duyên như 12 mắt xích hay 12 nguyên nhân đưa đến tình trạng Khổ của con người hay tái sinh.
30 Tháng Tư 20238:57 CH(Xem: 1323)
Der Buddha sagte: "Der Tathagata ist nur ein Wegweiser, alleine musst du gehen." Das heißt, du kennst nun den Weg, gehst alleine hin, verlass dich auf niemanden, der richtige Weg ist deine Weisheit, die dich zu deinem ursprünglichen Geist zurückbringt. Im ursprünglichen Geist sind alle Phänomene Buddha-Dharmas, und die Welt ist ein reines und glückliches Nirwana.
24 Tháng Tư 20236:07 CH(Xem: 1180)
Trong thiền Phật giáo có nhiều nguyên lý tâm linh dẫn đến mục tiêu cứu cánh là chuyển hóa tâm, cân bằng thân-tâm, phát triển tuệ giác, và giải thoát.
17 Tháng Tư 202310:01 SA(Xem: 1727)
Thiền Tánh Không do Hòa Thượng Thiền Chủ Thích Thông Triệt thiết lập, kết hợp những tinh hoa rút từ tiến trình tu chứng và thành đạo của Đức Phật Thích Ca, các truyền thống Phật Giáo Nguyên Thủy, Phật Giáo Phát Triển, Thiền Tông và kỹ thuật Thiền, được soi sáng bởi các khám phá đương thời của khoa học não bộ và các chứng ngộ của Thầy thành một hệ thống tu thiền sâu sắc, tân thời, rõ ràng và hiệu quả.
69,256