HT Thích Thông Triệt: NHỮNG MẮT XÍCH ĐƯA ĐẾN NGỘ ĐẠO CỦA ÔNG BĀHIYA

NHỮNG MẮT XÍCH ĐƯA ĐẾN
NGỘ ĐẠO CỦA ÔNG BĀHIYA

Trích đoạn trong Bài đọc thêm về chủ đề "KINH BĀHIYA"

do Hòa thượng Thích Thông Triệt biên soạn

Trường hợp triệt ngộ (khippābhiññā) của ông Bāhiya, có những điểm sau đây, quí vị cần lưu ý.

Tâm thuần

1. Trong những ngày sống ở bờ biển Suppāraka, tâm ông Bāhiya rất thanh tịnh. Tâm của ông không còn vướng mắc vào của cải, tài sản vật chất như trước kia ông đã say mê. Ông sống đạm bạc, biết đủ, giữ hạnh thanh tịnh như là hạnh sống của bậc Thánh. Nhờ vậy, ông được dân chúng vùng biển tôn kính như người có đầy đủ Phạm hạnh. Như vậy là tâm của ông đã thuần. Nó không còn lăng xăng dao động với các nhân duyên bên ngoài. Rồi qua đó, ông nghĩ rằng ông đã đắc quả A La Hán hay là người đang tu theo con đường A La Hán.

Khởi nghi

2. Nhưng một thiên nhân cho biết là không phải là người đang đi trên đường A La Hán. Thiên nhân báo cho ông biết ông nên đến Xá Vệ để gặp đức Phật và nghe lời chỉ dạy của Phật để đi đúng con đường A La Hán và đắc quả A La Hán. Lúc bấy giờ ông mới nhận ra là những điều ông đã nghĩ về khả năng tu tập của ông là không đúng. Có người đang đi đúng Con Đường A La Hán là Phật Thích Ca hiện đang ở tại Xá vệ. Ông mau đến đó để thưa hỏi.

Đại nghi

3. Sau đó ông quyết tâm đi đến Xá Vệ. Dù đoạn đường khá dài, ông chỉ đi trong một đêm. Trong quá trình đi suốt đêm này, tâm và trí của ông chỉ chứa một mối nghi. Đó là làm sao để được hạnh phúc an lạc lâu dài. Mối nghi này đã trở thành mối nghi lớn trong tâm ông. Ông hy vọng được giải tỏa khi gặp Phật. Đây là điểm cơ bản của ngộ đạo.

Vun bồi mối nghi

4. Đến khi gặp Phật, niềm vui đã dâng tràn lên trong tâm ông. Ông phát lên lời khẩn khoản thỉnh cầu Phật chỉ dạy. Ông cho rằng không còn kịp nữa, nếu Phật tịch hay ông tịch thì làm sao có cơ hội biết đường tu tập để được giải thoát. Như ông nói: “Thật khó biết, bạch Thế Tôn, là chướng ngại cho mạng sống của Thế Tôn hay chướng ngại cho mạng sống của con”. Tuy nhiên, dù khẩn khoản thỉnh cầu, hai lần thưa thỉnh, Phật đều từ chối. Đây cũng là một tác nhân đặc biệt thử thách tâm ông. Không chán nản, lần thứ ba, ông thỉnh cầu nữa.

Hợp thời tiết nhân duyên

5. Lúc bấy giờ Phật nhận ra sự thành khẩn của ông Bāhiya. Phật biết rằng ông đang mong cầu nghe lời dạy của Phật. Phật cũng biết tâm của ông đã hoàn toàn vắng lặng và đang chờ Phật rót vào tai những lời thích hợp để ông đạt được giác ngộ hay hạnh phúc an lạc lâu dài. Thấy cơ duyên đã đến lúc, Phật đồng ý giảng cho ông nghe.

6. Ông mừng rỡ, sẵn sàng lắng tâm nghe lời giảng ngắn gọn của Phật.

Giải tỏa mối đại nghi

7. Khi nghe giảng xong, tức khắc ông ngộ đạo. Ông đắc quả A La Hán...

Trước chư tăng, đức Phật công bố Bāhiya đã triệt ngộ.

Nguyên tắc kinh nghiệm giác quan

8.    Điểm then chốt của bài pháp ngắn gọn này là nhấn mạnh đến nguyên tắc kinh nghiệm giác quan. Đó là khi giác quan kinh nghiệm được điều gì hãy để nó kinh nghiệm mà không để tự ngã can thiệp vào. Nếu biết khai thác nguyên lý này, ta cũng sẽ có kinh nghiệm ngộ đạo.