HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG TRUNG ƯƠNG

HT Thích Thông Triệt: QUÁN KHỔ

02 Tháng Mười 20226:59 CH(Xem: 1714)

QUÁN KHỔ

 

(Dukkhānupassanā: the Contemplation of Suffering)

 

Trích đoạn trong Bài đọc thêm về chủ đề "QUÁN"

do Hòa thượng Thích Thông Triệt biên soạn

HT-Thông-Triệt--KCB-2010-#-43

  

Khổ chỉ cho đặc tính phổ biến của tất cả sự hiện hữu, nói chung đều bất toại nguyện (unsatisfactoriness) đưa đến những xung đột nội tâm.

 

Trên nguyên tắc, khổ là quả được hình thành trong tâm người chưa giác ngộ về những nguyên lý vô thường, vô ngã. Nó là những kinh nghiệm thống khổ (anguishing experiences), đau đớn mà người chưa giác ngộ không thể tránh, khi họ lâm vào những hoàn cảnh bi thương tang tóc, đớn đau, như người thân thương ra đi vĩnh viễn, như gia đình tan nát, như đất nước bị ngoại xâm, như bị tình phụ, bị lường gạt, như thất bại trên thương trường, trên sự nghiệp chánh trị, như bị mất sở làm, như tai bay vạ gió bất chợt chụp lên gia đình ta…

 

Lý do chủ yếu của những nỗi thống khổ đó là do ta có cái nhìn lầm lạc (a perverted vision) về cuộc đời, về thế gianhiện tượng thế gian; đặc biệt nhất là ta lầm lạc đối với chính ta. Ta xem cuộc đời lúc nào cũng đẹp và an toàn, thế gian là nơi ta tận hưởng những hạnh phúc khoái lạc vật chất, tất cả hiện tượng thế gianthường hằng vĩnh cửu và Ta – cái ngã này là thật. Nó sống lâu. Nó luôn luôn sống sung sướng, khỏe mạnh, đẹp, “jobs” làm an toàn. Nhưng sự thực đều trái ngược. Do đó, khi chạm trán với những thực tại phũ phàng, niềm đau khổ liền dâng lên. Nước mắt tuôn trào. Trái tim không ngừng se thắt. Ủ dột, biếng ăn, lười nói, nghẹn ngào cứ dai dẳng xuất hiện trong tâm ta. Tùy miên uất cảm ray rứt nội tâm.

 

Đây là cơ hội để ta có dịp quán sát. Trước hết, ta phải thấy rằng đầu mối đưa đến thống khổ là do ta không giác ngộ những định luật vô thường, vô ngã, không hài hòa trong vũ trụ. Ta nghĩ và ham muốn trái ngược với quy luật vũ trụ. Ta muốn sống mãi, muốn không bệnh, muốn không già, muốn thỏa mãn những dục lạc xa hoa. Ta muốn giàu sang, muốn sống êm đẹp trong gia đình đầy đủ tiện nghi, muốn các con, cháu đều ăn nên làm ra, hoặc tốt nghiệp đại học với những bằng cấp cao. Hoặc ta muốn mình có cuộc sống bình thường, muốn có mái nhà đơn sơ, muốn con cháu khỏe mạnh và biết giữ đạo đức theo nếp sống Á đông. Nhưng sự thực đều trái ngược với lòng khát khao ham muốn của ta. Vậy, mầm thống khổ bắt đầu từ nguyên nhân này. Đó là khát ái. Nhưng ai là chủ khát ái? Chính ta. Vậy thì khổ, do ta vì quá say mê trong những thứ ham muốn đủ loại.

 

Do đó, bằng cách tiến thẳng vào nguyên nhân, ta cần chấm dứt ái dục. Muốn chấm dứt ái dục, ta phải triệt tiêu ý niệm ngã. Muốn triệt tiêu ngã, ta phải đạt được cái vô sanh. Muốn đạt đươc cái vô sanh, ta phải đạt được cái Không Lời. Muốn đạt được cái Không Lời, ta phải thực hành cách biết như thực.

 

Ngoài ra, trong phương thức thứ hai, ta áp dụng như sau:

 1. Trước hết, ta hãy tìm xem khổ bắt nguồn từ nguyên nhân nào. Trên thực tế, khổ chỉ là một hiện tượng xảy ra từ nội tâm, do ta không toại nguyện những điều mong muốn ngoài tầm tay của ta. Ta không theo nguyên tắc biết đủ do Phật dạy. Lòng tham của ta không đáy. Vì thế, chính những mong muốn hay lòng tham ngoài tầm tay là nguyên nhân tạo ra khổ trong tâm ta. Do đó, muốn chấm dứt khổ, ta phải sống biết đủ. Biết đủ từ của cải vật chất đến những tiện nghi trong cuộc sống hằng ngày. Không ham muốn quá mức. Không ham muốn ngoài tầm tay. Sau đó ta phải thông suốt cái vô thườngvô ngã.

 2. Thứ hai, nếu không áp dụng lý luận trên, ta hãy tìm thực tướng hay bản thể của Khổ bên trong tâm ta như thế nào. Nó ở đâu? Hình dáng nó ra sao? Màu sắc nó như thế nào? Chắc chắn ta sẽ không bao giờ thấy được nó. Vì nó chỉ là những tiến trình xúc cảm tâm lý do sự bất toại nguyện từ nội tâm ta khởi ra. Hoặc nó khởi ra từ những xung đột nội tâm ta giữa thiện và ác, giữa đạo đứcphi đạo đức; giữa những khao khát, thèm muốn, bám chặt và thất bại cay đắng, không đạt được mục tiêu ước nguyện. Chứ khổ khôngbản thể. Nó chỉ là những tiến trình xúc cảm được phát xuất dựa trên khát ái, trên ngã chấp. Nếu nó có bản thể, ta sẽ biết nó ở tại đâu trong tâm ta.

 

Như vậy, ta có khả năng chấm dứt khổ hay hạn chế khổ bằng những phương thức quán lý vô thường, vô ngã, quán không, hay thực tập phương thức Không Lời trong bốn oai nghi.

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
19 Tháng Chín 20237:54 CH(Xem: 1783)
Bản thể của thế gian là trống rỗng, trống không, là như huyễn mà thôi. Tuệ trí này là năng lực khiến tâm xa rời dính mắc tất cả thế gian, bấy giờ mới an trú chánh niệm Như Vậy. Khi mình có tuệ trí thông suốt bản thể thế gian rồi thì không còn con đường, không cần pháp môn, không còn thấy có cổng nào nữa. Mình thực sự đang ở trong nhà của mình, tự thuở nào cho tới bây giờ.
12 Tháng Chín 202312:56 CH(Xem: 1983)
Bốn tầng Thiền qua đó đức Phật phát huy ba minh còn được gọi là bốn tầng Định, do đó mình hiểu Định có một vai trò quan trọng trong Thiền Phật giáo, xem như Định là cây cầu phải bước qua mới có thể khám phá tới khung trời bao la của trí tuệ bát nhã.
26 Tháng Tám 20232:36 CH(Xem: 1921)
Tuệ ở đây mình muốn nói tới Vipassanā, Tuệ Minh sát. Trong giới hạn bài này, mình bàn tới bài Kinh Niệm Xứ, trong kinh Nikāya. Mặc dù thông thường người ta vẫn nói “Quán Tứ niệm xứ”, trong bài kinh cũng nói “Quán thân” (Kāya-anupassanā) v.v…nhưng hiện nay các vị tôn đức xếp bài kinh Niệm xứ là Vipassanā, là thuộc Tuệ. Cho nên trong bài này, mình cũng tạm nói là Tuệ, tức là dùng tuệ thực hành...
20 Tháng Tám 202310:54 SA(Xem: 2235)
Nói tới Quán, có vài loại Quán hơi khác nhau, trong bài này chỉ xin nói tới loại Anupassanā, nghĩa thông thường là nhìn ngắm hiện tượng thế gian liên tục để nhận ra bản thể hay đặc điểm của hiện tượng thế gian là: vô thường, khổ, vô ngã. Vậy mình cũng có thể hiểu Quán là quan sát hiện tượng thế gian bằng con mắt trí tuệ.
14 Tháng Tám 202311:20 SA(Xem: 1726)
Muốn đạt được kết quả tốt, người thực hành phải hội đủ 5 tiêu chuẩn cần thiết: Tự lực, Nhu cầu, Quyết tâm, Lý thuyết, và Lý luận. Đây là 5 tiêu chuẩn lập thành hệ thống lý luận thực tiễn trong việc thực hành Thiền Phật giáo. Muốn điều chỉnh thân, cải tạo tâm, cân bằng thân-tâm, và phát huy trí tuệ tâm linh có hiệu quả, 5 tiêu chuẩn nói trên không thể tách rời nhau được.
09 Tháng Tám 202312:40 CH(Xem: 2008)
Cốt lõi là cái tinh túy, cái tinh ba. Chớ không phải cái bề ngoài. Nếu so với cái cây, nó không phải là lá cây, cành cây.v.v. mà là cái lõi bên trong của cây. Cái cốt lõi đó phải ngắn gọn, mới gọi là cốt lõi. Mà trong đạo Phật có nhiều cốt lõi lắm. Tại sao vậy?
02 Tháng Tám 20238:44 CH(Xem: 1989)
Chư Tổ Phát Triển thường nói có tới 84 ngàn pháp môn tu, tức là có vô số cổng để bước vào ngôi nhà giác ngộ, hay ngôi nhà giải thoát. Hôm nay chúng ta thử khảo sát cánh cổng của Giới.
31 Tháng Bảy 202310:00 SA(Xem: 1441)
“Ngũ uẩn giai không” trong lời dạy này của đức Phật, là khi giác quan tiếp xúc với đối tượng, tâm hành giả biết nhưng không phản ứng thích thú hay chán ghét, tâm không nói thầm về đối tượng, thì Tánh biết có mặt. Tánh biết là cái biết rõ ràng lặng lẽ, trong sáng, khách quan, là cái lóe sáng đầu tiên của Tánh giác. Lúc bấy giờ toàn bộ ngũ uẩn yên lặng, không có cái Ta, cái của Ta hay Tự ngã của Ta trong đó, hành giả thoát khỏi mọi lậu hoặc, khổ đau.
17 Tháng Bảy 20231:44 CH(Xem: 1336)
Dès la clôture de la retraite bouddhique à Berlin, notre groupe de bhikkhunis - Nhu Minh, Nhu Sen et moi-même - a pris le lendemain, 19 mai, l'avion pour Paris. Le 20 mai au matin, la retraite de courte durée y a commencé, durant 3 jours, samedi, dimanche et lundi. Ce stage est également bilingue français-vietnamien avec la présence de quelques francophones qui écoutaient en direct l’enseignement à l’aide des écouteurs personnels. Ainsi la traduction ne gênait personne, et le cours se déroulait normalement comme d'habitude.
12 Tháng Bảy 20234:15 CH(Xem: 1791)
KINH VĂN : Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh. bao gồm bản Hán Việt, bản dịch nghĩa, bản Anh ngữ & Pháp ngữ
05 Tháng Bảy 20239:06 SA(Xem: 1041)
Như vậy con thuyền để chuyên chở mình đi trên giòng sông tâm linh là Tánh nguyên tắc. Mình phải cương quyết, với ý chí dũng mãnh giữ gìn những nguyên tắc sống thích hợp với những chân lý mà Đức Phật dạy. Đó là Tánh nguyên tắc trong thiền.
13 Tháng Sáu 20237:59 CH(Xem: 1536)
Hòa Lan, thành phố đông người trần tục hay vườn hoa thiên nhiên với con người an vui thanh thản?
11 Tháng Sáu 20234:39 CH(Xem: 1290)
Le 4 mai commençait la retraite dans un centre de la ville de Moissac. Cet endroit, situé sur une haute colline tranquille ayant abrité déjà plusieurs retraites bouddhiques, était un ancien couvent carmélite, aujourd’hui transformé comme lieu de villégiature pour touristes. La Sangha de Toulouse a toujours été composée davantage de pratiquants français que vietnamiens, d’où la nécessité d’organiser la retraite en bilingue. Tout le monde doit rester sur place, car c'est loin de Toulouse.
05 Tháng Sáu 20236:34 CH(Xem: 1549)
Trường Bộ Kinh Digha Nikaya 16. Kinh ĐẠI BÁT-NIẾT-BÀN (Mahàparinibbàna sutta)
30 Tháng Năm 20234:42 CH(Xem: 1098)
Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng tương đương trong tiếng Anh là “mind” hay “thought”. Trong A Tỳ Đạt Ma (Abhidharma), mạt na dùng để chỉ đồng nghĩa với THỨC (viññāna: consciousness) và TÂM (citta: mind, state of consciousness)
29 Tháng Năm 20233:10 CH(Xem: 1173)
Theo quan niệm của Phật giáo thì Niết-bàn là trạng thái tâm thanh tịnh tuyệt đối, nghĩa là tâm dập tắt hoàn toàn ngọn lửa tham, sân, si. Người đạt được trạng thái Niết-bàn là người có thái độ sống an nhiên tự tại “thường, lạc, ngã, tịnh” ngay trong vòng xoáy “Vô thường, bất toại nguyện và vô ngã” nơi thế gian này!
20 Tháng Năm 20232:10 CH(Xem: 1238)
Liebe Freunde, ein Kochrezept zubereiten ist nichts anderes als eine Kultivierungsübung. Um zu überleben, essen wir und praktizieren wir. Daher sind die Prinzipien für eine gute Küche quasi die Prinzipien für eine gute Praxis. Kurz gesagt, alles, was wir tun, ist eine Kultivierung. Der Lebensweg ist auch der Kultivierungsweg. Alles ist abhängig von unserem Geist. Wie er das Objekt wahrnimmt, ist es das Reich, in dem wir leben.
16 Tháng Năm 20239:48 CH(Xem: 1492)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
16 Tháng Năm 20237:21 CH(Xem: 1135)
Người “Sống Tùy Duyên Thuận Pháp” là người có tu tập theo lời Phật dạy. Một trong những pháp người đó thực hành là giữ chánh niệm trong bốn oai nghi đi, đứng, nằm, ngồi, hay khi làm bất cứ điều gì, cũng làm trong chánh niệm.
11 Tháng Năm 20239:41 SA(Xem: 1559)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
10 Tháng Năm 20237:33 CH(Xem: 1204)
Nếu thành tựu trọn vẹn pháp chánh niệm và tỉnh giác trong bốn oai nghi, các vị Tỳ kheo xứng đáng được mọi người chắp tay cung kính, được mọi người tôn trọng, cúng dường, và được xem như có rất nhiều ruộng phước trên đời.
02 Tháng Năm 202312:58 CH(Xem: 1529)
Mười Hai Duyên Khởi, cũng còn gọi là Mười Hai Nhân Duyên, là 12 nhân duyên liên kết nhau để hợp thành một chuỗi nhân quả (P: nidāna). 12 nhân duyên như 12 mắt xích hay 12 nguyên nhân đưa đến tình trạng Khổ của con người hay tái sinh.
30 Tháng Tư 20238:57 CH(Xem: 1324)
Der Buddha sagte: "Der Tathagata ist nur ein Wegweiser, alleine musst du gehen." Das heißt, du kennst nun den Weg, gehst alleine hin, verlass dich auf niemanden, der richtige Weg ist deine Weisheit, die dich zu deinem ursprünglichen Geist zurückbringt. Im ursprünglichen Geist sind alle Phänomene Buddha-Dharmas, und die Welt ist ein reines und glückliches Nirwana.
24 Tháng Tư 20236:07 CH(Xem: 1181)
Trong thiền Phật giáo có nhiều nguyên lý tâm linh dẫn đến mục tiêu cứu cánh là chuyển hóa tâm, cân bằng thân-tâm, phát triển tuệ giác, và giải thoát.
17 Tháng Tư 202310:01 SA(Xem: 1728)
Thiền Tánh Không do Hòa Thượng Thiền Chủ Thích Thông Triệt thiết lập, kết hợp những tinh hoa rút từ tiến trình tu chứng và thành đạo của Đức Phật Thích Ca, các truyền thống Phật Giáo Nguyên Thủy, Phật Giáo Phát Triển, Thiền Tông và kỹ thuật Thiền, được soi sáng bởi các khám phá đương thời của khoa học não bộ và các chứng ngộ của Thầy thành một hệ thống tu thiền sâu sắc, tân thời, rõ ràng và hiệu quả.
69,256