HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG TRUNG ƯƠNG

HT Thích Thông Triệt: Bài Đọc Thêm khóa Chuyên Tu Thiền Định: ĐỊNH CÓ TẦM KHÔNG TỨ - Tâm Như diễn đọc

26 Tháng Mười 20208:44 CH(Xem: 5168)

 

TITLE BDT_CT TD01_Dinh co Tam Khong Tu



Bây giờ chúng ta cần hiểu rõ 2 từ tầm là gì, tứ là gì? Chúng do chức năng nào đảm nhận? Vì sao chúng lại được Phật tuyên bốchướng ngại hàng đầu của người tu thiền? Vậy chúng ta thử tìm kiếm một định nghĩa về Tầm Tứ. Có tìm ra đúng định nghĩa chúng ta mới hy vọng vào tận hang ổ của chúng, mới tiêu diệt được chúng.

Trên mặt lý thuyết, tầm từ ngữ trong tiếng Pàli gọi là vitakka. Nguyên gốc từ Vitakka có nghĩa: sự suy tư, ngẫm nghĩ, lý luận, lý lẽ, suy nghĩ; Đứng trên mặt thực hành Thiền, ta thấy bên trong cốt lõi suy tư, ngẫm nghĩ, lý luận, lý lẽ, suy nghĩ thực sự là tâm ngôn hay sự nói thầm trong não. Bởi vì toàn bộ suy tư, ngẫm nghĩ...suy nghĩ chính là trạng thái ta tự nói thầm trong não. Ở đây chúng ta định nghĩa một cách bình dân: Tầm là sự nói thầm trong não. Địa điểm xuất phát của Tầm là vùng tiền hồi đai, ý căn, và Wernicke.

Còn từ tứ trong tiếng Pàli gọi là vicàra. Trước kia Tàu dịch là Quán, hiện nay dịch là Tứ. Nguyên gốc từ Vicàra có nghĩa là sự dò xét, quan sát, tư duy biện luận, cân nhắc; Đứng trên mặt thực hành Thiền, ta thấy bên trong cốt lõi sự dò xét, quán sát hay tư duy biện luận chính là sự đối thoại thầm lặng của tự ngã. Đây là sự đối thoại dây dưa trong não. Ở đây chúng ta định nghĩa một cách bình dân: Tứ là sự đối thoại thầm lặng. Địa điểm xuất phát của Tứ là các vùng ký ức ngắn hạn (còn gọi là ký ức vận hành), ký ức dài hạn ( thuộc vùng Hải mã), và ký ức xúc cảm.

 

Cả hai tầm và tứ đều thuộc về cái biết của ý thứcý căn. Có nghĩa là trước khi thực hành, ta cần sử dụng tầm và tứ để suy nghĩ về pháp học và pháp hành. Sau đó, ta cần quán sát các đối tượng để nhận ra thực chất pháp học. Trong trường hợp này, tác dụng của tầm tứ giúp ta chuyển đổi nhận thức: Ta có cái nhìn mới về cuộc đời, về người, về cảnh, về của cải thế gian, và đặc biệt nhất là về ta. Ta không còn mê lầm, mê chấp tất cả hiện tượng thế gian nữa. Tâm ta sẽ rộn lên niềm vui và thích thú (hỷ lạc) vì ta có nhận thức mới về cuộc đời, về người, về cảnh, về của cải thế gian, và về ta. Ta bắt đầu mở trói những ngoại duyên.

 

Thí dụ, Phật dạy vạn phápvô thường. Muốn hiểu rõ thực chất ý nghĩa vô thường, ta phải suy tư ngẫm nghĩ (tức là tầm) để tìm hiểu ý nghĩa thuật ngữ vô thường là gì. Sau đó,


ta cần quán sát hay dò xét (tức là tứ) một vật để xác minh tính chất vô thường của vật đó. Từ đó ta có thể suy ra các hiện tượng khác cũng đều vô thường.

 

Như vậy, tầm và tứ là phương tiện cần thiết lúc ban đầu. Chúng giúp ta thấy, biết và hiểu thực chất hiện tượng thế gian để ta chuyển đổi nhận thức cũ, có nhận thức mới. Ta không còn lơ là đến việc tập luyện thiền nữa. Bởi vì thân ta cũng vô thường. Một ngày nào đó cơn bệnh ngặt nghèo đến, như viêm gan, ung thư, ta không còn đủ sức khỏe và thời gian để tu. Cái chết gần kề. Cho nên, trong lúc còn khỏe mạnh, ta phải cố gắng tranh thủ thì giờ để tham dự khóa Thiền và bố trí thì giờ riêng tư để thực hành tại nhà. Nếu không sáng suốt, vô thường đến, ta không còn đủ điều kiệnthì giờ để dụng công. Tuy nhiên, muốn tiến đến khai mở trí tuệ tâm linh, đầu tiên chúng ta phải áp dụng phương pháp tu chỉ, ta phải dùng Tầm để tắt Tứ. Đây là lúc ta không còn ngồi để nói thầm hay đối thoại thầm lặng với ta nữa. Bởi vì nếu ta cứ suy nghĩ, cứ quán xét sự lý, sóng não không bao giờ yên lặng. Vậy bây giờ chúng ta phải tỉnh ngộ để áp dụng cách dùng Tầm để tắt Tứ.  Đó là chúng ta dùng niệm nói thầm Không Nói. Đây là cách thực hành thiết thực nhất.  Ta không bị kẹt trong sự giải thích dần lân của các luận sư cổ thời. Trái lại tiến thẳng vào cốt lõi thuật ngữ để thực hành. Bao lâu trong đầu chúng ta quen dần hai từ Không Nói thì xem như chúng ta đã thành công trong việc dùng Tầm để tắt Tứ. Tại sao kỳ vậy? Vì trong não chúng ta cứ quen nói thầm triền miên, bây giờ chúng ta tự mình xếp lại cho trong não bộ của chúng ta thành một trật tự mới để khi chúng ta tiếp xúc với đối tượng nào thì chúng ta vẫn cứ duy trì niệm biết mà không phê phán gì về đối tượng cũng như không suy nghĩ gì về đối tượng nhưng trong đầu chúng ta vẫn nhận biết rõ ràng về đối tượng. Như vậy đó là cách chúng ta thành công trong bước đầu của tu thiền Không Nói.

 

Bây giờ chúng ta cần xét lại từ ngữ Tứ thật sự là gì ở trong não của chúng ta, Tứ thực sự là sự nói chuyện qua lại với chính mình. Chúng ta không nhận ra cốt lõi của từ ngữ đó, Từ những vị Nguyên thủ quốc gia đến người cùng đinh trong xã hội, đều cứ khởi lên những chuyện liên hệ đến vai tròđịa vị của riêng mình. Khiến cho tâm chúng ta không có phút giây nào được an ổn. Từ những chuyện liên hệ đến nhiều người hoặc những chuyện liên hệ đến vài cá nhân, chúng cứ khởi lên liên tục bằng sự đối thoại giữa mình với mình mà thôi. Chư Tổ thiền tông xếp những loại đối thoại thầm lặng đó là vọng tưởng. Hoặc các ngài còn gọi đó là vọng, bởi vì tìm thì không thấy ai hết, tương đương với từ ngữ tiếng


Anh là falsehood. Còn chúng tôi xếp những loại vọng kia chính là sự

 

đối thoại thầm lặng dây dưa trong đầu của chúng ta là có thực chứ không phải giả

(falsehood).

 

Bây giờ nếu chúng ta muốn cắt đứt những mạng lưới vọng đó, thì chúng ta phải dùng hai từ Không Nói. Khi hai từ Không Nói khởi lên thì mạng lưới vọng đó bị triệt tiêu liền tức khắc. Cho nên chúng ta phải biết thực sự vọng đó chính là do chúng ta khởi lên từ những mạng lưới ký ức, rồi chúng ta cứ duyên theo những hình ảnh từ quá khứ khởi lên liên tục. Nghiệp bất thiện của chúng ta vốn khởi phát từ trung tâm ký ức xúc cảm. Qua sự đối thoại thầm lặng ở trong đầu của chúng ta khiến cho tâm chúng ta trở nên ác độc đến giết

người. Chính là từ vùng ký ức xúc cảm, những hình ảnh đó đã khởi lên.

 

Tại sao dùng Tầm lại tắt được Tứ? Ta đã biết Tầm là sự nói thầm, bây giờ muốn tắt được Tứ chúng ta phải dùng hai từ Không Nói để chấm dứt sự nói thầm trong não. Khi chúng ta dùng hai từ Không Nói một cách liên tục đó là chúng ta tạm cắt đứt đường mòn ngôn ngữ trong não bộ của chúng ta. Do đó lúc chúng ta dùng tầm phải cộng thêm niệm biết, chính niệm biết đó đã tác dụng lên tứ, lúc bấy giờ tứ không thể nào khởi lên được. Nếu lúc đó chúng ta dùng tầm mà thiếu niệm biết thì tứ có thể khởi lên trở lại. Do đó ở mức độ này chúng ta phải luôn giữ niệm biết. Ở đây xem như chúng ta đang tô xi măng lên bức tường định để cho bức tường định được thêm kiên cố vững chắc. Còn chính hai từ Không Nói là những viên gạch để xây lên bức tường định đó.

 

Kết luận: Để thực hành chủ đề Định không tầm không tứ thì chúng ta chia ra làm hai phần, Định có tầm không tứ và Định không tầm không tứ. Ở phần Định có tầm không tứ chúng ta phải dùng niệm nói thầm hai từ Không Nói để chúng ta cắt đứt được sự đối thoại thầm lặng trong não chúng ta. Ở đây đòi hỏi chúng ta phải dụng công miên mật thì mới chấm đứt được quán tính đối thoại thầm lặng trong não chúng ta.  Chính sự đối thoại thầm lặng đó đã gây ra biết bao nhiêu phiền toái trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Thù hận và nước mắt cứ bị tuôn chảy dài dài mà chúng ta không biết tại sao. Bây giờ chúng ta được hướng dẫn cách thực hành để chấm đứt quán tính đối thoại thầm lặng trong não. Khổ đau và tranh chấp từ nay trở đi sẽ không còn khởi động ở trong tâm chúng ta nữa.
audio-icon_thumbnail

Tâm Như diễn đọc

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
19 Tháng Chín 20237:54 CH(Xem: 1777)
Bản thể của thế gian là trống rỗng, trống không, là như huyễn mà thôi. Tuệ trí này là năng lực khiến tâm xa rời dính mắc tất cả thế gian, bấy giờ mới an trú chánh niệm Như Vậy. Khi mình có tuệ trí thông suốt bản thể thế gian rồi thì không còn con đường, không cần pháp môn, không còn thấy có cổng nào nữa. Mình thực sự đang ở trong nhà của mình, tự thuở nào cho tới bây giờ.
12 Tháng Chín 202312:56 CH(Xem: 1976)
Bốn tầng Thiền qua đó đức Phật phát huy ba minh còn được gọi là bốn tầng Định, do đó mình hiểu Định có một vai trò quan trọng trong Thiền Phật giáo, xem như Định là cây cầu phải bước qua mới có thể khám phá tới khung trời bao la của trí tuệ bát nhã.
26 Tháng Tám 20232:36 CH(Xem: 1912)
Tuệ ở đây mình muốn nói tới Vipassanā, Tuệ Minh sát. Trong giới hạn bài này, mình bàn tới bài Kinh Niệm Xứ, trong kinh Nikāya. Mặc dù thông thường người ta vẫn nói “Quán Tứ niệm xứ”, trong bài kinh cũng nói “Quán thân” (Kāya-anupassanā) v.v…nhưng hiện nay các vị tôn đức xếp bài kinh Niệm xứ là Vipassanā, là thuộc Tuệ. Cho nên trong bài này, mình cũng tạm nói là Tuệ, tức là dùng tuệ thực hành...
20 Tháng Tám 202310:54 SA(Xem: 2228)
Nói tới Quán, có vài loại Quán hơi khác nhau, trong bài này chỉ xin nói tới loại Anupassanā, nghĩa thông thường là nhìn ngắm hiện tượng thế gian liên tục để nhận ra bản thể hay đặc điểm của hiện tượng thế gian là: vô thường, khổ, vô ngã. Vậy mình cũng có thể hiểu Quán là quan sát hiện tượng thế gian bằng con mắt trí tuệ.
14 Tháng Tám 202311:20 SA(Xem: 1718)
Muốn đạt được kết quả tốt, người thực hành phải hội đủ 5 tiêu chuẩn cần thiết: Tự lực, Nhu cầu, Quyết tâm, Lý thuyết, và Lý luận. Đây là 5 tiêu chuẩn lập thành hệ thống lý luận thực tiễn trong việc thực hành Thiền Phật giáo. Muốn điều chỉnh thân, cải tạo tâm, cân bằng thân-tâm, và phát huy trí tuệ tâm linh có hiệu quả, 5 tiêu chuẩn nói trên không thể tách rời nhau được.
09 Tháng Tám 202312:40 CH(Xem: 2001)
Cốt lõi là cái tinh túy, cái tinh ba. Chớ không phải cái bề ngoài. Nếu so với cái cây, nó không phải là lá cây, cành cây.v.v. mà là cái lõi bên trong của cây. Cái cốt lõi đó phải ngắn gọn, mới gọi là cốt lõi. Mà trong đạo Phật có nhiều cốt lõi lắm. Tại sao vậy?
02 Tháng Tám 20238:44 CH(Xem: 1981)
Chư Tổ Phát Triển thường nói có tới 84 ngàn pháp môn tu, tức là có vô số cổng để bước vào ngôi nhà giác ngộ, hay ngôi nhà giải thoát. Hôm nay chúng ta thử khảo sát cánh cổng của Giới.
31 Tháng Bảy 202310:00 SA(Xem: 1440)
“Ngũ uẩn giai không” trong lời dạy này của đức Phật, là khi giác quan tiếp xúc với đối tượng, tâm hành giả biết nhưng không phản ứng thích thú hay chán ghét, tâm không nói thầm về đối tượng, thì Tánh biết có mặt. Tánh biết là cái biết rõ ràng lặng lẽ, trong sáng, khách quan, là cái lóe sáng đầu tiên của Tánh giác. Lúc bấy giờ toàn bộ ngũ uẩn yên lặng, không có cái Ta, cái của Ta hay Tự ngã của Ta trong đó, hành giả thoát khỏi mọi lậu hoặc, khổ đau.
17 Tháng Bảy 20231:44 CH(Xem: 1333)
Dès la clôture de la retraite bouddhique à Berlin, notre groupe de bhikkhunis - Nhu Minh, Nhu Sen et moi-même - a pris le lendemain, 19 mai, l'avion pour Paris. Le 20 mai au matin, la retraite de courte durée y a commencé, durant 3 jours, samedi, dimanche et lundi. Ce stage est également bilingue français-vietnamien avec la présence de quelques francophones qui écoutaient en direct l’enseignement à l’aide des écouteurs personnels. Ainsi la traduction ne gênait personne, et le cours se déroulait normalement comme d'habitude.
12 Tháng Bảy 20234:15 CH(Xem: 1782)
KINH VĂN : Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh. bao gồm bản Hán Việt, bản dịch nghĩa, bản Anh ngữ & Pháp ngữ
05 Tháng Bảy 20239:06 SA(Xem: 1041)
Như vậy con thuyền để chuyên chở mình đi trên giòng sông tâm linh là Tánh nguyên tắc. Mình phải cương quyết, với ý chí dũng mãnh giữ gìn những nguyên tắc sống thích hợp với những chân lý mà Đức Phật dạy. Đó là Tánh nguyên tắc trong thiền.
13 Tháng Sáu 20237:59 CH(Xem: 1530)
Hòa Lan, thành phố đông người trần tục hay vườn hoa thiên nhiên với con người an vui thanh thản?
11 Tháng Sáu 20234:39 CH(Xem: 1290)
Le 4 mai commençait la retraite dans un centre de la ville de Moissac. Cet endroit, situé sur une haute colline tranquille ayant abrité déjà plusieurs retraites bouddhiques, était un ancien couvent carmélite, aujourd’hui transformé comme lieu de villégiature pour touristes. La Sangha de Toulouse a toujours été composée davantage de pratiquants français que vietnamiens, d’où la nécessité d’organiser la retraite en bilingue. Tout le monde doit rester sur place, car c'est loin de Toulouse.
05 Tháng Sáu 20236:34 CH(Xem: 1545)
Trường Bộ Kinh Digha Nikaya 16. Kinh ĐẠI BÁT-NIẾT-BÀN (Mahàparinibbàna sutta)
30 Tháng Năm 20234:42 CH(Xem: 1097)
Trong tiếng Pāli, từ mano hay Ý có nghĩa tâm hay tư tưởng tương đương trong tiếng Anh là “mind” hay “thought”. Trong A Tỳ Đạt Ma (Abhidharma), mạt na dùng để chỉ đồng nghĩa với THỨC (viññāna: consciousness) và TÂM (citta: mind, state of consciousness)
29 Tháng Năm 20233:10 CH(Xem: 1170)
Theo quan niệm của Phật giáo thì Niết-bàn là trạng thái tâm thanh tịnh tuyệt đối, nghĩa là tâm dập tắt hoàn toàn ngọn lửa tham, sân, si. Người đạt được trạng thái Niết-bàn là người có thái độ sống an nhiên tự tại “thường, lạc, ngã, tịnh” ngay trong vòng xoáy “Vô thường, bất toại nguyện và vô ngã” nơi thế gian này!
20 Tháng Năm 20232:10 CH(Xem: 1237)
Liebe Freunde, ein Kochrezept zubereiten ist nichts anderes als eine Kultivierungsübung. Um zu überleben, essen wir und praktizieren wir. Daher sind die Prinzipien für eine gute Küche quasi die Prinzipien für eine gute Praxis. Kurz gesagt, alles, was wir tun, ist eine Kultivierung. Der Lebensweg ist auch der Kultivierungsweg. Alles ist abhängig von unserem Geist. Wie er das Objekt wahrnimmt, ist es das Reich, in dem wir leben.
16 Tháng Năm 20239:48 CH(Xem: 1488)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
16 Tháng Năm 20237:21 CH(Xem: 1133)
Người “Sống Tùy Duyên Thuận Pháp” là người có tu tập theo lời Phật dạy. Một trong những pháp người đó thực hành là giữ chánh niệm trong bốn oai nghi đi, đứng, nằm, ngồi, hay khi làm bất cứ điều gì, cũng làm trong chánh niệm.
11 Tháng Năm 20239:41 SA(Xem: 1551)
Khóa Tu Thiền Tập Đơn Giản Để Sống An Lạc từ 14 đến 19 tháng 4 năm 2023 tại Chùa Tích Lan, Ontario.
10 Tháng Năm 20237:33 CH(Xem: 1203)
Nếu thành tựu trọn vẹn pháp chánh niệm và tỉnh giác trong bốn oai nghi, các vị Tỳ kheo xứng đáng được mọi người chắp tay cung kính, được mọi người tôn trọng, cúng dường, và được xem như có rất nhiều ruộng phước trên đời.
02 Tháng Năm 202312:58 CH(Xem: 1525)
Mười Hai Duyên Khởi, cũng còn gọi là Mười Hai Nhân Duyên, là 12 nhân duyên liên kết nhau để hợp thành một chuỗi nhân quả (P: nidāna). 12 nhân duyên như 12 mắt xích hay 12 nguyên nhân đưa đến tình trạng Khổ của con người hay tái sinh.
30 Tháng Tư 20238:57 CH(Xem: 1323)
Der Buddha sagte: "Der Tathagata ist nur ein Wegweiser, alleine musst du gehen." Das heißt, du kennst nun den Weg, gehst alleine hin, verlass dich auf niemanden, der richtige Weg ist deine Weisheit, die dich zu deinem ursprünglichen Geist zurückbringt. Im ursprünglichen Geist sind alle Phänomene Buddha-Dharmas, und die Welt ist ein reines und glückliches Nirwana.
24 Tháng Tư 20236:07 CH(Xem: 1178)
Trong thiền Phật giáo có nhiều nguyên lý tâm linh dẫn đến mục tiêu cứu cánh là chuyển hóa tâm, cân bằng thân-tâm, phát triển tuệ giác, và giải thoát.
17 Tháng Tư 202310:01 SA(Xem: 1727)
Thiền Tánh Không do Hòa Thượng Thiền Chủ Thích Thông Triệt thiết lập, kết hợp những tinh hoa rút từ tiến trình tu chứng và thành đạo của Đức Phật Thích Ca, các truyền thống Phật Giáo Nguyên Thủy, Phật Giáo Phát Triển, Thiền Tông và kỹ thuật Thiền, được soi sáng bởi các khám phá đương thời của khoa học não bộ và các chứng ngộ của Thầy thành một hệ thống tu thiền sâu sắc, tân thời, rõ ràng và hiệu quả.
69,256