HỘI THIỀN TÁNH KHÔNG TRUNG ƯƠNG

DD0453 HL Trần Văn Đạt BIÊN KHẢO - Bài 3/4: Các THIỀN PHÁI CHÍNH Ở VIỆT NAM TRONG THỜI ĐỘC LẬP PHONG KIẾN

Monday, November 21, 20222:02 PM(View: 3920)

Thử Tìm hiểu Thiền Tông Việt Nam:
Bài 1/4: PHẬT GIÁO VÀ THIỀN THỜI CỔ ĐẠI Ở VIỆT NAM
https://www.tanhkhong.org/a3437/phat-giao-va-thien-thoi-co-dai-o-viet-nam
Bài 2/4: HAI THIỀN PHÁI XUẤT HIỆN THỜI BẮC THUỘC
https://www.tanhkhong.org/a3440/dd0448-hl-tran-van-dat-bien-khao-bai-2-4-hai-thien-phai-xuat-hien-thoi-bac-thuoc
Bài 3/4: Các THIỀN PHÁI CHÍNH Ở VIỆT NAM TRONG THỜI ĐỘC LẬP PHONG KIẾN
https://www.tanhkhong.org/a3457/bai-3-4-cac-thien-phai-chinh-o-viet-nam-trong-thoi-doc-lap-phong-kien
Bài 4/4: CÁC THIỀN SƯ LÃO THÀNH NỔI BẬT HIỆN NAY
https://www.tanhkhong.org/a3468/dd0457-hl-tran-van-dat-bien-khao-bai-4-4-cac-thien-su-lao-thanh-noi-bat-hien-nay

Bài 3/4:
Các THIỀN PHÁI CHÍNH Ở VIỆT NAM
TRONG THỜI ĐỘC LẬP PHONG KIẾN

(939-1.884)

 

H.L. Trần Văn Đạt

 

Thiền tông Việt Nam đã trải qua nhiều thăng trầm trong suốt thời kỳ độc lập quân chủ phong kiến, bắt đầu từ Ngô Quyền đánh đuổi giặc Bắc phương và giành độc lập xứ sở cho đến triều đại Nhà Nguyễn và thực dân Pháp chiếm đóng. Thời cực thịnh của Phật giáo và Thiền tông kéo dài khoảng 400 năm, từ nhà Đinh-Lê đến Lý-Trần, cùng với sự xuất hiện của hai thiền phái nổi tiếng là Thảo Đường được truyền từ Trung Quốc vào Đại Việt trong thế kỷ thứ 11 dưới thời nhà Lý và đặc biệt thiền phái Trúc Lâm khởi xướng trong nước bởi Đầu Đà Trần Nhân Tông vào thế kỷ thứ 13. Đến khi nhà Trần chấm dứt, Thiền tông cũng như Phật giáo bước vào thời kỳ suy thoái khoảng 200 năm từ khi nhà Hồ tiếm ngôi đến Hậu Lê. Sau đó, tôn giáo này được phục hưng, nhứt là trong thời Trịnh - Nguyễn phân tranh, với sự ra đời của thiền phái Tào Động ở Đàng Ngoài, phái Lâm Tế (cả 2 phái từ Trung Quốc) và dòng Liễu Quán ở Đàng Trong. Vào thời Nhà Nguyễn và buổi đầu Pháp thuộc, các hoạt động thiền giáo im lặng hơn do các chính sách nhà nước bất lợi. Với trào lưu tiến bộ đang xảy ra trên thế giới, các nhánh Thiền tông Việt Nam mới có cơ hội tiếp tục con đường phục hưng và phát triển mạnh mẽ, đặc biệt từ hậu bán thế kỷ thứ 20 đến nay. 

 
1.      Thời nhà Lý (1.054-1.275)

  • Thế kỷ thứ 11 - Thiền phái Thảo Đường [1,2,3] (Biểu đồ VII. 4)
Các Thiền phái chính ở VN 1

Chùa Trấn Quốc, nơi trụ trì của thiền sư Thảo Đường khi xưa
Cũng giống như thời Đinh-Lê trước đó, nhiều nhà sư tham gia chính sự dưới triều đại nhà Lý, nhưng giới hạn trong việc giáo hóa và giảng kinh. Trong thời kỳ này, thiền phái thứ ba Thảo Đường từ Trung Quốc truyền sang Việt Nam. Ngài Thảo Đường là thiền sư Trung Quốc thuộc tông Vân Môn sống vào đời Tống, đệ tử của Thiền sư Tuyết Đậu Trùng Hiển (tịch 1.052) nhân đi qua nước Chiêm Thành truyền đạo, bị người Chiêm bắt làm lính. Trong chiến tranh Việt - Chiêm dưới thời vua Lý Thánh Tông (1.022-1.073), sư và nhiều lính Chiêm bị Việt Nam bắt làm tù binh sau đó sư được phóng thích. Do một số duyên lành, Ông được vua Lý‎ Thánh Tôn nể phục cho trụ trì chùa Khai Quốc tại kinh thành Thăng Long, bắt đầu khai giảng kinh điển, mở rộng tông phái, chủ yếu truyền Tuyết Đậu Bách Tắc và đề xướng Thiền Tịnh nhất trí. Về sau, Sư truyền giới cho vua Thánh Tông, đồng thời truyền thụ Thiền tông tâm pháp, nhờ đó nhà vua ngộ đạo và phong cho Sư Thảo Đường làm Quốc sư.

Thiền phái Thảo Đường của Việt Nam được thành lập vào năm 1.069, gồm có 6 thế hệ, trong đó các Đại sư Bát Nhã (thế hệ 2), Không Lộ, Định Giác (thế hệ 3) là những Đại sư nổi tiếng. Thiền phái Thảo Đường chủ trương Phật giáo đồng hành với Nho Giáo và có khuynh hướng về thiền học trí thức và thi ca nên rất gần gũi với các tầng lớp trí thức và quý tộc, gồm vua quan và một số cư sĩ học rộng; nhưng không đi sâu hòa nhập vào quần chúng. Điều này đã gây ra nhiều ảnh hưởng đến Phật giáo thời Trần sau này.

Quyển sách cổ Thiền Uyển Tập Anh[1] có ghi lại tên họ 19 vị thiền sư thuộc thiền phái Thảo Đường, nhưng thiếu thông tin về tiểu sử, niên đại, các bài truyền thừa của mỗi vị. Trong số 19 người này chỉ có 10 vị xuất gia: Thảo Đường, Thiệu Minh, Phạm Âm, Đỗ Đô, Trương Tam Tạng, Chân Huyền, Hải Tịnh, Bát Nhã, Không Lộ và Định Giác (Ba vị sau cuối có khuynh hướng Mật giáo; Không Lộ và Định Giác (tức Giác Hải) đồng thời cũng thuộc thiền phái Vô Ngôn Thông) và có 9 vị là cư sĩ, mà đa số là vua quan: Thánh Tông, Anh Tông và Cao Tông là vua, Ngô Ích, Đỗ Vũ, Đỗ Thường, Nguyễn Thức là quan tham chính. Do đó, Thiền phái Thảo Đường đã không thể tạo nên một truyền thống sinh hoạt tăng viện độc lập có thể lưu truyền về sau, trở nên mai một cùng với sự mất quyền bính nhà Lý về tay nhà Trần [3].

 
2.      Thời nhà Trần (1.225-1.400)

  • Thế kỷ thứ 13 - Thiền phái Trúc Lâm [2,3,4] (Biểu đồ VII. 3)

Nhà Trần thay nhà Lý nắm quyền kế thừa và phát triển thêm nền tảng văn hóa xã hội đã có trước đó, bao gồm đạo Phật. Dưới thời nhà Trần, do ảnh hưởng lớn lao của vua Trần Thái Tông và Tuệ Trung Thượng Sĩ, ba thiền phái Tỳ-ni-đa-lưu-chi, Vô Ngôn Thông và Thảo Đường dần dần sát nhập vào nhau để hình thành lớn mạnh của thiền phái Yên Tử thành thiền phái Trúc Lâm, tức là thiền phái duy nhất dưới nhà Trần. Thời đại này có thể gọi là thời Phật giáo Nhất Tông. Tông phái này phát xuất từ núi Yên Tử mà vị tổ khai sơn là thiền sư Hiện Quang (~1.220) ở chùa Hoa Yên trên núi Yên Tử, đệ tử của thiền sư Thường Chiếu chùa Lục Tổ[2] [3]. 

Năm 1.299, vua Trần Nhân Tông (1.258-1.308) xuất gia tại chùa Hoa Yên, lấy hiệu là Hương Vân Đầu Đà, sau này vua đổi hiệu là Trúc Lâm Đầu Đà (cần biết vị tổ thứ hai của thiền phái Yên Tử là thiền sư Đạo Viên (hay Viên Chứng) trước kia đã được ban hiệu là Trúc Lâm Quốc Sư). Vua Nhân Tôn được nhận là người truyền thừa chính thức của phái Yên Tử, thế hệ thứ sáu, tiếp nối vị tổ sư thứ năm là thiền sư Huệ Tuệ và Ngài là tổ thứ nhất của phái Trúc Lâm [3]. Từ đó trở đi, thiền phái Yên Tử trở nên nổi tiếng, thế lực lan rộng trong triều đình và ngoài quần chúng. 

Lúc đương thời, Vua Trần Nhân Tông học Thiền với Tuệ Trung Thượng Sĩ (đệ tử của Thiền sư Tiêu Dao), người được xem là đã kiến tánh giác ngộ, sau đó vua nhường ngôi cho con và xuất gia tu hành theo đạo Phật. Trong hai cuộc chống Mông Cổ xâm lược Đại Việt lần thứ hai và thứ ba, Nhân Tông cùng cha là Thái Thượng Hoàng Thánh Tông là những vị chỉ huy tối cao đã dành những thắng lợi cuối cùng cho đất nước và mang đến một thời kỳ thái bình thịnh trị lâu dài cho dân tộc.

TRÚC LÂM ĐẦU ĐÀ
Thiền phái Trúc Lâm là một dòng thiền Phật giáo mang bản sắc văn hóa Việt Nam với tinh thần nhập thế. Thiền phái này là sự kết hợp và kế thừa Tư tưởng của ba phái chủ yếu bấy giờ: Tỳ-ni-đa-lưu-chi, Vô Ngôn Thông và Thảo Đường. Do đó, tư tưởng chính của Trúc Lâm Yên Tử là dung hợp đạo với đời, tinh thần “hòa quang đồng trần” (hòa đồng từ vua tới dân) và dung hợp Phật giáo với Nho giáo, Lão giáo và các tư tưởng khác [5,6].

Ba vị tổ quan trọng nhất của thiền phái Trúc Lâm là Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang. Hệ thống truyền thừa của thiền phái Trúc Lâm gồm có 18 vị thiền sư: 1. Tổ sư Trần Nhân Tông, 2. Pháp Loa, 3. Huyền Quang, 4. An Tâm, 5. Phù Vân Tĩnh Lự, 6. Vô Trước, 7. Quốc Nhất, 8. Viên Minh, 9. Đạo Huệ, 10. Viên Ngộ, 11. Tổng Trì, 12. Khuê Sâm, 13. Sơn Đăng, 14. Hương Sơn, 15. Trí Dung, 16. Huệ Quang, 17. Chân Trụ, 18. Vô Phiền (xem Biểu đồ bên dưới).

Thời đại Phật giáo nhập thế ở Việt Nam gọi là Trúc Lâm Yên Tử chỉ hưng thịnh cho đến giữa thế kỷ thứ 14. Sau đó, phong trào yếu dần do thiếu sự nâng đỡ của những vì vua có đạo Phật, từ từ xuống dốc, các chùa ở kinh đô Thăng Long không còn giữ vai trò quan trọng về chính trị và đa số thiền sư lỗi lạc rút lui về ẩn mình ở các miền sơn lâm thôn dã.

 
3. Thời Hậu Lê

  • Từ đầu thế kỷ thứ 15 đến đầu thế kỷ thứ 17, Thiền giáo bắt đầu suy yếu.

Có thể nói trong hai thời đại Lý - Trần qua gần 400 năm, Phật giáo Việt Nam phát triển cực thịnh, xây dựng nhiều công trình văn hóa độc đáo và kiến trúc vĩ đại,với sự tham gia tích cực của các vị Thiền sư dưới danh nghĩa Quốc sư hay Cố vấn cấp cao của các nhà lãnh đạo quốc gia. Khi nhà Trần sụp đổ Thiền giáo suy yếu dần. Phật giáo không còn tham gia trực tiếp vào việc triều chính; nguyên do chính là sau khi tiếm quyền, Hồ Quý Ly thực hiện một số biện pháp nhằm làm giảm ảnh hưởng chính trị của nhà Trần và đạo Phật trong khoảng thời gian 1.400-1.407. Hơn nữa, nhiều Nho sĩ trọng từ chương, tôn vinh trí thức nên không ưa đạo Phật vốn trọng tinh thần bao dung và bình đẳng, bên cạnh các tệ nạn của hiện tượng Phật giáo xuống dốc. Chẳng hạn, các đại thần Lê Quát, Trương Hán Siêu đã công khai chỉ trích đạo Phật [1]. Ngoài ra, việc nhà Minh xâm lược Đại Việt đầu thế kỷ thứ 15 cùng chính sách tận diệt nền văn hóa độc lập của đất nước, đã hủy diệt không những truyền thống của đạo Phật tại Việt Nam mà cả truyền thống dân tộc bản xứ. Sau đó, khi nhà Hậu Lê thành lập, nhất là từ lúc vua Lê Thánh Tông (1.442-1.497) lấy Nho giáo làm quốc học đạo Phật chính thức suy thoái trong thời gian dài 200 năm.

 

  • Từ giữa thế kỷ thứ 17 đến thế kỷ thứ 18: Giai đoạn Thiền giáo phục hưng.

Sau giai đoạn suy yếu nêu trên, cũng có một số hoạt động đáng kể đóng góp vào phục hưng nền Phật giáo và Thiền tông ở Việt Nam, với xuất hiện hai dòng thiền Tào Động và Lâm Tế từ Trung Quốc truyền vào Việt Nam trong thời chuyển tiếp từ nhà Minh qua nhà Thanh ở Trung Quốc. Khi đất nước Đại Việt chia ra Đàng Ngoài và Đàng Trong thì Phật sự ở Đàng Ngoài ít tích cực hơn Đàng Trong [3], vì các chúa Nguyễn Đàng Trong muốn lấy tinh thần đạo Phật làm cơ sở cho phát triển dân tộc trong quá trình lập quốc ở phương Nam; trong lúc Đàng Ngoài lâm vào cảnh tranh quyền đoạt lợi. Dấu ấn nổi bật ở Đàng Ngoài là hoạt động phục hưng thiền giáo nổi tiếng của Thiền sư Chân Nguyên (1.646 – 1.726) và Thiền sư Hương Hải (1.627 – 1.715) và ở Đàng Trong có Thiền sư Nguyên Thiều (? – 1.695) và Thiền sư Liểu Quán (1.666 – 1.742) [4].

 

-          Giữa thế kỷ thứ 17: Thiền phái Lâm Tế [5,9,10]
Là một nhánh Thiền Nam tông quan trọng của tổ sư Lâm Tế Nghĩa Huyền (?-866) từ Trung Quốc truyền vào Việt Nam trong thế kỷ thứ 17 rồi phát triển mạnh tại Đàng Trong. Thiền phái Lâm Tế cũng được truyền vào miền Bắc Việt Nam bởi thiền sư Chuyết Chuyết, người Trung Quốc và trong phái này có Thiền sư Chân Nguyên là người có công khôi phục dòng Thiền Trúc Lâm.

Thiền Lâm Tế chủ trương thực hành thiền qua công án do các Đại sư sưu tập. Dòng Thiền này đặc biệt chú ý đến tầm quan trọng của Đốn ngộ nên thuở xưa dùng những hình thức không bình thường như một tiếng hét, một cái tát, cái đập gậy hay những công án khác. Phái Lâm Tế cũng không quan tâm nhiều việc tụng kinh điển và thờ tượng Phật, nhưng hướng về Phật tánh trực tiếp bằng những công án và tu tập sống thực.

Tuy nhiên, nhiều Phật tử hiện nay của dòng Lâm Tế áp dụng Thiền, Tịnh, Mật cùng tu. Phật tử vừa thực hành thiền định vừa tụng kinh theo thời khóa của Tịnh độ. Các Thiền sư dòng Lâm Tế vừa là Thiền sư, vừa là dịch giả, vừa là người trì kinh, niệm Phật, trì chú [5].

 Thiền phái Lâm Tế

-          Cũng giữa thế kỷ thứ 17: Thiền phái Tào Động [1,2,3]
Được truyền vào Đàng Ngoài bởi Thiền sư Thông Giác Thủy Nguyệt (1.636-1.704), quê quán Thái Bình, sau sáu năm tu học ở Trung Quốc với Thiền sư Nhất Cú Trí Giáo. Thiền sư Thủy Nguyệt về nước, trú tại chùa Vọng Lão,  Hải Dương, thành lập Thiền phái Tào Động tại Đàng Ngoài, phát triển mạnh mẽ hơn 100 năm. Pháp tu chính yếu của dòng Thiền này là Thiền Mặc chiếu[3] với chủ trương tọa thiền yên lặng để khai ngộ. Về sau, tuy Thiền phái này có dấu hiệu suy thoái nhưng không bị mai một. Đến nay khá nhiều chùa và chư tăng ni thuộc Thiền phái Tào Động có mặt ở nhiều tỉnh thành miền Bắc, như chùa Trấn Quốc, Hàm Long, Hòe Nhai... ngày nay vẫn được xem là truyền thừa của dòng thiền này [5,7,8].

Ở Đàng Trong, chúa Nguyễn Phúc Trăn mời Thiền sư Thạch Liêm đời thứ 29 từ Quảng Đông sang chùa Thiền Lâm ở Miền Trung (Huế), truyền Thiền phái Tào Động. Tư tưởng Thiền của Thạch Liêm là hành đạo Thiền - Tịnh song tu, phối hợp Thiền định và Tịnh độ, đưa giáo pháp đến đại chúng. Càng về sau, Tào Động có ảnh hưởng và mang đậm tư tưởng Thiền khán thoại đầu của tông Lâm Tế và thuyết Tam giáo đồng nguyên (Phật, Nho và Lão), cho nên hai dòng thiền này có xu hướng hình thành Lâm - Tào song hợp ở các đạo tràng [4] (Biểu đồ VII. 5).

 Thiền phái Tào Động

-          Thế kỷ thứ 18 - Dòng thiền Liễu Quán[5,9,11]: Ngoài các dòng trên, tại Đàng Trong có một hệ truyền thừa ảnh hưởng rất sâu rộng cho đến nay, đó là dòng Liễu Quán do thiền sư Liễu Quán (1.666 - 1.742) [11] thuộc thế hệ thứ 35 dòng Lâm Tế thành lập trong nước. Sư tên Lê Thiệt Diệu, làng Bạch Mã, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên  (Sông Cầu bây giờ). Lúc sáu tuổi, Sư mồ côi mẹ, cha đem đến chùa Hội Tôn thọ giáo với Hòa thượng Tế Viên (người Trung Quốc). Được  bảy năm thì Hòa thượng tịch, Sư ra Thuận Hóa xin học với Giác Phong Lão Tổ (người Trung Quốc) ở chùa Báo Quốc. Năm 1695, Sư lại trở ra Thuận Hóa thọ giới Sa-di với Hòa thượng Thạch Liêm. Năm 1.697, Sư thọ giới cụ túc với Lão Hòa thượng Từ Lâm (người Trung Quốc) ở chùa Từ Lâm. Năm 1.699, Sư đi tham lễ khắp Thiền lâm trải qua biết bao sự khó khăn khổ nhọc. Ngài được Đại sư Minh Hoằng Tử Dung (nguyên quán Quảng Đông, đời thứ 34 dòng Lâm Tế) khai sơn chùa Ấn Tôn, truyền tâm ấn Lâm Tế cho Đại sư Liễu Quán vào 1.708.

      Hòa thượng Liễu Quán có hàng ngàn đệ tử xuất gia và cư sĩ, trong đó có 49 đệ tử nối truyền Tông pháp. Sư là Tổ khai sơn chùa Thiên thai Thiền tông ở Huế. Tăng đồ và tín đồ miền Trung và miền Nam hiện nay hầu hết là thuộc dòng Lâm Tế, mà người có công khai hóa hơn hết chính là Sư Liễu Quán. Vì thế dòng thiền này trở thành một nhánh lớn gọi là Liễu Quán và Sư là Sư-tổ của dòng phái này.

Thiền sư Liễu Quán
Quả vậy, thiền sư Liễu Quán đã mang một luồn gió mới vào phái Lâm Tế trở thành một thiền phái linh động, có màu sắc dân tộc Việt Nam, nhứt là ở Đàng Trong, không còn bóng dáng Quảng Đông ngày trước. Bốn vị đệ tử lớn của dòng Liễu Quán là Tổ Huấn, Trạm Quan, Tế Nhân và Từ Chiếu đã thành lập bốn trung tâm hoằng đạo lớn, và hàng chục tổ đình được xây dựng khắp Đàng Trong trong thế kỷ thứ 18. Phong trào Phật giáo phục hưng ở thế kỷ thứ 20 đã dựa trên cơ sở của môn phái này[12].

    Vốn xuất thân từ thiền phái Lâm Tế, dòng Liễu Quán vẫn theo truyền thống tâm truyền tâm, truyền công án, thoại đầu. Đây là lần thứ hai trong lịch sử Phật giáo Việt Nam có được một dòng Thiền mang đậm phong cách văn hóa Phật giáo Việt với vị Tổ sư người Việt sau thiền phái Trúc Lâm thời Trần. Hiện nay, thiền phái này còn tồn tại nhiều nơi ở Thừa Thiên, Huế. Thiền sư Nhất Hạnh (1.926-2.022), xuất thân từ chùa Từ Hiếu, thuộc thế hệ thứ 8 dòng Liễu Quán và thứ 42 dòng Lâm Tế [5].

 
4.       Thời nhà Nguyễn - Pháp thuộc: Thế kỷ thứ 19 đến 1.954

Sau khi lật đổ nhà Tây Sơn, vua Gia Long tìm mọi cách hủy bỏ hoặc làm giảm bớt giá trị các thành quả của triều đại trước, đặc biệt trong lãnh vực văn hóa xã hội như dùng chữ Hán thay thế chữ Nôm, nâng cao sùng bái Nho học; do đó Phật giáo và Thiền tông thiếu sự hỗ trợ, dẫn dắt dù các chùa trong nước rất nhiều, nhưng hoạt động riêng rẽ, thiếu tổ chức gây ra tình trạng suy đồi xuống dốc.

Ngoài ra, chính sách bài ngoại và kỳ thị tôn giáo của triều đình Nguyễn trở thành lý do để Pháp thôn tính Việt Nam rồi sau đó thực dân cũng bắt đầu chèn ép Phật giáo bản xứ hiện hành qua chủ trương thiên vị ủng hộ Kitô giáo. Trước tình hình đó trong thế kỷ thứ 20, một phong trào chấn hưng và cải tổ được khởi xướng từ Thiền sư Khánh Hòa tại miền Nam, thiền sư Phước Huệ tại miền Trung và thiền sư Thanh Hanh ở miền Bắc. Nhiều hội nghiên cứu Phật học, hội Phật giáo, nhiều đạo tràng, trường Phật học được thành lập. Nhiều nhà xuất bản, ấn phẩm như sách, báo, tạp chí, nghiên cứu về đạo Phật ra đời. Một số nhà Nho học như Trần Trọng Kim, Thiều Chửu, Bùi Kỷ cũng góp sức vào cuộc phục hưng này[13].

Trong những năm 1.920, ở Việt Nam có nhiều đạo tràng thiền tại các chùa lớn do các hòa thượng hướng dẫn như [13]:

-         Tại miền Nam: Thiền sư Thích Từ Phong giảng dạy tại chùa Giác Hải; Thiền sư Khánh Hòa tại chùa Tiên Linh; Thiền sư Chí Thành tại chùa Phi Lai, chùa Giác Hoa; Thiền sư Huệ Quang tại chùa Long Hòa; Thiền sư Khánh Anh tại chùa Long An.

-         Tại miền Trung: Thiền sư Tuệ Pháp giảng dạy tại chùa Thiên Hưng; Thiền sư Thanh Thái chùa Từ Hiếu; Thiền sư Đắc Ân chùa Quốc Ân; Thiền sư Tâm Tịnh chùa Tây Thiên; Thiền sư Phước Huệ chùa Thập Tháp; Thiền sư Phổ Tuệ chùa Tĩnh Lâm.

-         Tại miền Bắc: Thiền sư Thanh Hanh giảng dạy tại chùa Vĩnh Nghiêm; chùa Bà Đá cũng là một đạo tràng lớn; Thiền sư Đỗ Văn Hỷ in ấn kinh sách rất nhiều.

 

Tóm lại, trong suốt thời kỳ Độc lập quân chủ phong kiến gần 1.000 năm, các thiền phái lần lượt xuất hiện đình đám và lớn mạnh bước đầu trong khoảng 400 năm, rồi sau đó suy thoái âm thầm kéo dài đến hai thế kỷ. Đến thế kỷ thứ 17, thiền phái Việt Nam mới bắt đầu hồi phục và trở nên lớn mạnh theo trào lưu tiến bộ của thế giới hiện đại. Trong giai đoạn này, một hiện tượng nổi bật đáng chú ý với hai thiền phái lớn được thành lập bởi các Sơ tổ Việt Nam mang bản sắc văn hóa dân tộc. Đó là thiền phái Trúc Lâm và Liễu Quán được đại chúng ngưỡng mộ và theo tu học đông đảo. Các dòng thiền khác như Tỳ-ni-đa-lưu-chi (574), Vô Ngôn Thông (820), Thảo Đường (1.069), Tào Động và Lâm Tế (thế kỷ thứ 17) chỉ xuất hiện trên đất nước này do các Sơ tổ đến từ Trung Quốc. Trong giai đoạn này, hoạt động thiền giáo trong nước vẫn còn mang tinh túy thiền nước ngoài, chủ yếu với các lối truyền đạo cứng nhắc qua công án, thoại đầu, đốn ngộ, tâm ấn…, dù đã được bản địa hóa theo truyền thống Việt nhiều năm.

 
_____________________________________________________

 Tài liệu tham khảo:

  1. Lịch sử Phật Giáo Việt Nam:

(https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o_Vi%E1%BB%87t_Nam).

  1. Nguyên Giác. 2020. The Way of Zen in Vietnam - Thiền Tông Việt Nam (sách song ngữ) - Thiền - Thư viện Hoa Sen (thuvienhoasen.org).
  2. Nguyễn Lang. 2014. Việt Nam Phật giáo Sử luận. Nxb Văn Học (langmai.org)).
  3. Sơ lược các dòng thiền Việt Nam: https://www.phattuvietnam.net/so-luoc-cac-dong-thien-viet-nam/
  4. Trần Tuấn Mẫn. 2017. Thiền Tông Việt Nam: https://thuvienhoasen.org/a28060/thien-tong-viet-nam
  5. Nguyễn Vĩnh Thượng. 2021. Tư tưởng thiền học của phái Trúc Lâm Yên Tử. Đạo Phật ngày nay (Chương 8): http://www.daophatngaynay.com/vn/phap-mon/thien-dinh/to-su/30707-chuong-8-tu-tuong-thien-hoc-cua-phai-truc-lam-yen-tu.html.
  6. Tuệ Thiện Hồ Hồng Phước. Niên biểu lịch sử Phật giáo Việt Nam: https://thuvienhoasen.org/images/file/3luRj7ut1QgQAPtr/nienbieulichsu-pgvn-2-.pdf.
  7. Thích Thanh Từ. 1991. Thiền tông Việt Nam cuối thế kỷ 20. Asian printing, Westminster, Nam Cali, 354 trang.
  8. Thiền tông tại Việt Nam: Thiền tông – Wikipedia tiếng Việt 
  9. Thích Trung Định. 2021. Đặc tính tư tưởng của thiền phái Lâm Tế ở Việt Nam (https://tapchivanhoaphatgiao.com/luu-tru/8985).
  10. Tiểu sử thiền sư Liễu Quán (http://www.tosuthien.com/gioi-thieu/tieu-su-thien-su-lieu-quan).
  11. Thư viện Hoa sen: Thiền tông:

(https://thuvienhoasen.org/tudien?k=Thi%E1%BB%81n%20t%C3%B4ng)

  1. Chấn hưng Phật giáo – Wikipedia tiếng Việt:

https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BA%A5n_h%C6%B0ng_Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o

 

Phụ đề: Biểu Đồ Các Tông Phái Phật Giáo Từ Ấn Độ Đến Việt Nam (thuvienhoasen.org)[24]

 

Các Thiền phái chính ở VN 6Các Thiền phái chính ở VN 7Các Thiền phái chính ở VN 8

 

__________________________________________________________

[1] Thiền Uyển Tập Anh (hay Thiền Uyển Tập Anh Ngữ Lục): một cuốn sách cổ của Phật giáo Việt Nam được biên tập vào khoảng trước năm 1134 cho đến đầu thế kỷ thứ mười ba thì hoàn tất, ghi lại các tông phái Thiền học và sự tích các vị Thiền sư nổi tiếng vào cuối thời Bắc thuộc cho đến thời Đinh, Lê, Lý, một số ít vị lớp sau còn sống đến đầu triều Trần. Đây là tác phẩm không những có giá trị về lịch sử Phật giáo mà còn là một tác phẩm truyện ký có giá trị về mặt văn học, triết học và văn hóa dân gian. Cho đến nay chúng ta chỉ có bản trùng san in năm Vĩnh Thịnh thứ 11 (1715) thời Hậu Lê là bản in cổ nhất được hòa thượng Thích Như Tri và các môn đồ của Ngài khắc in ở chùa Tiên Sơn (Từ Sơn, Hà Bắc (Wiki)).

Tuy cuốn Thiền Uyển Tập Anh không ghi rõ tên soạn giả nhưng qua các tài liệu tham khảo chúng ta có thể xác định tác phẩm này đã được Ngài Thông Biên Thiền sư khởi thảo từ thời Lý đến Ngài Biên Tài, Thường Chiếu, Thần Nghi (Wiki).

 

[2] “Tổ khai sơn của Thiền phái Yên Tử là Đại sư Hiện Quang (mất năm 1220), tu ở Chùa Lục Tổ do Đại sư Thiền Chiếu (Thiền phái Vô Ngôn Thông) trụ trì, về sau tham học với các ngài Trí Không, Pháp Giới rồi khai sơn núi Yên Tử, thường được gọi là Trúc Lâm Đại Sa-môn được phong làm Quốc sư. Từ đó, truyền thống Trúc Lâm Yên Tử được hình thành.

Sau khi Đại sư Hiện Quang viên tịch, ngài Đạo Viên (thầy của vua Trần Thái Tông) nối tiếp truyền thống Trúc Lâm. Từ ngài Đại Đăng (thầy của vua Trần Thánh Tông), Tiêu Diêu (thầy của Tuệ Trung), Huệ Tuệ, Trúc Lâm (tức Trần Nhân Tông), Huyền Quang, Pháp Loa... cho đến Vô Phiền, tổng cộng là 23 vị, 5 thế hệ đầu của truyền thống Trúc Lâm Yên Tử , nổi bật về cung cách tu tập Thiền tông chỉ gồm vua Trần Thái Tông và Tuệ Trung Thượng Sĩ, nhưng hai vị này là cư sĩ và không cụ thể truyền pháp cho ai. Sự truyền thừa chỉ gần như là nối nghiệp trụ trì. Đến Trúc Lâm Đầu-đà Điều Ngự Trần Nhân Tông, vị vua anh minh, anh hùng, vị Thái thượng hoàng cao quý, bỏ ngai vàng để thành Sa-môn, Đại Thiền sư, lập Thiền am trên núi Yên Tử, trở thành vị Tổ của 17 Đại sư thuộc 17 thế hệ sau của truyền thống Trúc Lâm.”[16]

 

[3] Thiền Mặc chiếu do thiền sư Chính Giác ( tông Tào Động ) khởi sáng. Mặc là lặng lẽ chuyên tâm tọa thiền, chiếu là dùng huệ soi tâm tính linh bản lai thanh tịnh. Thiền Mặc chiếu là một phương pháp đơn giản, quá đơn giản, thực vậy, rằng sự đơn giản này trở thành sự khó khăn của nó. Trong cùng tận, nó là phương pháp của không-phương-pháp, trong đó thiền sinh buông bỏ hết mọi tìm kiếm, mọi ràng buộc gắn bó, mọi mong đợi, và chỉ việc sống Thiền một cách trực tiếp (Wiki).

Print
Send comment
Off
Telex
VNI
Your Name
Your email address
Next Page

Tuesday, November 4, 20259:21 PM(View: 85)
Nước mưa, nước mắt chan hoà / Nước lũ cuồn cuộn bao la khổ sầu / Miền Trung tang tóc thương đau / Người trôi, nhà đổ, ruộng mầu tan hoang!!!

Tuesday, November 4, 20258:47 PM(View: 83)
Không tướng, không hình, chẳng đến đi, / Mây tan, trăng hiện, tánh quang tri. / Ai hay cánh vạc không lưu bóng, / Chỉ mất người nhìn giữa thị phi.

Tuesday, November 4, 20259:42 AM(View: 91)

Monday, November 3, 202511:41 AM(View: 140)
Đời khổ - chuyện khủng kinh sao tả, / Thân vô thường - kể cả vạn sinh / . Chỉ có CĂN NHÀ TÂM LINH, / Tự ta tu học — Chính Mình ngộ ra! / Tâm an là nhà — khổ đau tan biến, / Căn Nhà Lý Tưởng — ở trong ta thôi…

Monday, November 3, 202511:15 AM(View: 85)
TINH THẦN ! xin nói thiệt tình / Hơn liều thuốc bổ giúp mình khỏe thêm / Từa tựa như liều linh đơn / Làm tan nát hết giận hờn oán than

Tuesday, October 28, 202512:26 PM(View: 345)
Trong đạo Phật, Không Tầm Không Tứ Định là nền tảng vô cùng quan trọng của tất cả các tầng định — từ Thiền Nguyên Thủy, Thiền Phát Triển cho đến Thiền Tông, là cửa ngõ của Thiền, là giao điểm giữa phàm tâm và thánh trí. Khi vượt qua được lớp màn suy nghĩ của ý thức, người tu chạm đến sự yên lặng đầy sáng biết — đó là tánh giác hiện tiền.

Monday, October 27, 20258:04 AM(View: 225)

Sunday, October 26, 20253:12 PM(View: 293)
Đây Tánh Không Phật sử đạo vàng, / Đây quyết tâm cứu độ dâng tràn. / Dừng niệm chiêu thức không lời, / Thầy ban rải khắp – Thầy kính yêu ơi!

Sunday, October 26, 20252:45 PM(View: 125)
Thật tình ! Ta đâu có ngờ ! / Bất ngờ ! Thật là bất ngờ ! HÀNH DU ! / Chắc là nhờ ta đã tu / Bỏ buông tất cả bụi mù thế gian

Sunday, October 26, 20252:04 PM(View: 552)
Vô thường không phải “mọi thứ thay đổi,”mà là không có gì có thể giữ. Vô thường Tưởng” theo Thế Tôn đã chỉ dạy là: Phải Có Chức Năng Cắt Đứt Tham, Đoạn Tận Khổ, Cứu Cánh Niết Bàn

Tuesday, October 21, 20256:46 PM(View: 213)

Tuesday, October 21, 20256:04 PM(View: 302)
VÔ THƯỜNG, trong cái thấy của Đức Phật, không phải “mọi thứ đổi thay,” mà là không có gì có thể giữ được. Chính trong cái thấy ấy, KHỔ (dukkha) trở nên dễ hiểu — vì KHỔ là sức nóng của sự cố giữ. Sức nóng đó phát sinh từ sự ma sát giữa “ý-muốn-giữ” và sự thật hiển nhiên của “pháp-đang tan-không-thể-giữ”.

Monday, October 20, 20253:44 PM(View: 430)
Phẩm 14, "Ly Tướng Tịch Diệt", là một trong những phẩm quan trọng và thâm thúy nhất trong Kinh Kim Cang. Tên đầy đủ hàm ý rằng khi đã rời xa mọi hình tướng, vọng tưởng thì sẽ đạt đến cảnh giới vắng lặng, diệt độ (Niết-bàn).

Monday, October 20, 20252:03 PM(View: 143)
Hải âu bay giữa chiều thu. Cánh mềm theo gió, mây mù giăng xa. Biển đời dâng sóng thiết tha. Nghe trong hơi thở... tiếng ca vô thường.

Sunday, October 19, 20257:34 PM(View: 199)
Nhìn trống rỗng miên man. Thấy rõ ràng một mảng. Ngó qua lại dọc ngang. Trong veo và trong vắt...

Sunday, October 19, 202512:51 PM(View: 145)

Sunday, October 19, 202511:36 AM(View: 305)
Hãy tĩnh đừng mê / Đời nhiều giông tố / Sinh, Lão, Bịnh – Khổ / Sống, Chết – Vô thường / Xin rải lòng thương / Sống trong chánh niệm / Như tiếng chuông vang... / Vang vọng từ Chùa...

Wednesday, October 15, 20251:32 PM(View: 694)
Ba dấu ấn ấy không răn dạy, chúng chỉ mời ta nhìn lại. Nhìn thân đang đổi, nhìn tâm đang chảy, nhìn đời đang đi – và mỉm cười vì mọi thứ đều đúng lúc tan ra.

Tuesday, October 14, 20256:44 AM(View: 252)

Monday, October 13, 20257:37 PM(View: 605)
“Công án MU” (trong Thiền Tông Nhật Bản, đặc biệt là dòng Rinzai) và Kỹ thuật “Không Nói” (thuộc Thiền Tánh Không của Hòa Thượng Thích Thông Triệt, truyền thống Việt Nam hiện đại, có gốc từ A-tỳ-đàm và Nikāya) đều nhắm tới một mục tiêu chung: trực nhận Tánh Biết vượt ngoài lời nói và khái niệm, nhưng phương pháp và bối cảnh tâm lý – nhận thức lại khác nhau.

Monday, October 13, 20254:50 PM(View: 239)
Sinh Hoạt ĐT Houston Chủ Nhật 2025 09 07

Monday, October 13, 20252:43 PM(View: 236)
Một niệm rỗng không, tâm tự tại, / Muôn âm hoà hợp, đạo muôn nơi. / Nghe xong tiếng lặng, người nghe mất, / Chỉ ánh thiền quang chiếu rạng đời.

Monday, October 13, 202512:45 PM(View: 242)
Lời Kêu Gọi Hướng Về Trung Tâm của Vòng Xoáy - Đừng quan sát cái đang xảy ra — hãy nhìn vào nơi nó không còn xảy ra. Đừng bám vào hơi thở, âm thanh, ý nghĩ — mà hãy nhìn vào khoảng trống nơi chúng khởi và diệt.

Sunday, October 12, 20251:51 PM(View: 274)
Nếu ai muốn vậy, xin mời đến / Viện Bào Chế thuốc THIỀN TÁNH KHÔNG / Viên thuốc KHÔNG, tặng không cho bạn / Xin kính mời người có tấm lòng / Nếu ai muốn học cách bào chế / Đến đây học pha chế, không tiền ! / Chỉ cần có một tấm lòng Thiền / Vì người ! mà không riêng cho mình /

Sunday, October 12, 202512:56 PM(View: 896)
Đêm thao thức, người ơi hiểu thấu, / Nước tuôn về cuốn mẫu tình ai. / Mẹ già, trẻ dại, gia tài, Công lao gầy dựng tương lai không ngờ. /

Tuesday, October 7, 20259:31 AM(View: 242)

Monday, October 6, 20256:40 PM(View: 340)

Sunday, October 5, 20257:04 PM(View: 362)
Câu chuyện về niềm hy vọng, sự kiên cường và sức mạnh của tâm linh. Kết hợp điều trị y học với thiền định có thể tăng cường quá trình chữa lành.

Sunday, October 5, 20259:16 AM(View: 314)
Một niềm phúc lạc lan tràn. Dù đang giữa chợ, hay đang rừng già ! Thật tình ! chẳng nghe ngân nga. Dù là nhỏ xíu ! thiệt mà ! thưa ai ! Vội quì lạy hướng Phật Đài. Nghe lời Phật dạy, làm đàn đứt dây ! Bây giờ đi đó, đi đây. Cũng không còn nghe tiếng nầy, tiếng kia !!!

Saturday, October 4, 20258:23 PM(View: 892)
Đời nay lắm chuyện sinh ra. Khoa hoc tân tiến, cái Ta lớn nhiều. Sống đời trăm chuyện lắm điều. Sao Tâm an tịnh, để tiêu não phiền. Cho nên nhân thế khổ điên. Trầm luân khó thoát, triền miên ưu sầu. Tổ Thầy sáng đạo một câu. Không Nói chiêu thức, nhiệm mầu làm sao!

Thursday, October 2, 20256:54 AM(View: 567)
SINH HOẠT ĐẠO TRÀNG TÁNH KHÔNG Nam CALI tháng 9, 2025 NGƯỜI THẬT VIỆC THẬT Thiền sinh TÂM HOÀNG_Lê Văn Hoàng CHIA SẺ KINH NGHIỆM THIỀN và bệnh Prolactimona: Khối U trong não

Tuesday, September 30, 20259:46 PM(View: 385)
Giác, là cái biết không lời. Là không dán nhãn, chẳng khơi ý thầm. Giác, là lặng sáu cửa tâm. Là thầm nhận biết mà tâm như tờ.

Tuesday, September 30, 20258:01 PM(View: 710)
Khoa học giải thích không trung, / Vũ trụ sinh biến, trùng trùng đổi thay / . Thử nhìn theo hướng Trăng này, / Ngón tay Phật chỉ, Thấy gì nơi Trăng ...

Monday, September 29, 20257:36 PM(View: 682)
Do nói thầm mà Tâm không bao giờ yên nghỉ ngay cả khi đang ngủ, nói thầm chính là nhiên liệu của sự yêu thích (Tham), ghét bỏ (Sân) và của những đam mê ghiền nghiện, những truyền thống, những ràng buộc của gia đình, xã hội v...v… Nó chính là nguồn gốc của Khổ (Si) vì chính nó là đầu mối tạo ra các bệnh tâm thể, gây ra tranh chấp với mọi người và tạo ra sự mất cân bằng với môi trường sống.

Monday, September 29, 20256:35 PM(View: 304)

Sunday, September 28, 20252:20 PM(View: 316)

Wednesday, September 24, 202510:29 AM(View: 697)
Bài thuyết trình này so sánh kỹ thuật "Không Nói" thuộc dòng Thiền Tánh Không do Hòa thượng Thích Thông Triệt giảng dạy với Phẩm 9: Nhập Bất Nhị Pháp Môn trong Kinh Duy Ma Cật, nhằm làm rõ sự tương đồng về nội dung tu tập và trạng thái tâm mà hai phương pháp cùng hướng tới.

Wednesday, September 24, 202510:21 AM(View: 371)
Mùa hè 2014 quả là một năm nhiều kỹ niệm với chúng tôi. Đủ duyên lành nên Như Chiếu lại được phép tháp tùng Ni sư Triệt Như sang Paris để tu học và ôn tập.

Monday, September 22, 20255:33 PM(View: 401)

Sunday, September 21, 202510:34 AM(View: 457)
Thu đến rồi lại Thu đi, / Sinh Trụ Hoại Diệt, Tụ-Ly, vô thường. / Những ai nắm được dây cương, / Ngựa Tâm chế ngự, liễu tường Chơn Như... / Thu đến rồi lại Thu đi, / Xưa nay vẫn vậy, có gì nhớ thương...

Sunday, September 21, 202510:29 AM(View: 409)
Không hình, không tướng, chẳng màu. Chỉ còn sáng lặng thấm vào hư không...

Sunday, September 21, 202510:22 AM(View: 349)
Lạc Thú là gì ? tôi tự hỏi. Ai cũng nói : lạc thú ! hưởng đi ! Lạc thú giới hạn, thì khả dĩ. Quá lạc thú, thân xác tiêu đời !

Sunday, September 21, 20255:45 AM(View: 340)

Friday, September 19, 20258:57 AM(View: 413)
SLIDESHOW KHÓA THIỀN TULETTE 08/2025

Tuesday, September 16, 202511:45 AM(View: 752)
Chương trình Kiến Thức KỶ THUẬT THỰC HÀNH 2025: Tuệ Chiếu trình bài đề tài: HỒI ĐÁP SINH HỌC TRONG THIỀN ngày 9/8/2025 tại Thiền Đường Tánh Không Nam Cali

Monday, September 15, 202512:39 PM(View: 506)
Người viết thấy có bổn phận phải gửi lời cám ơn đến ba thiền sinh Kiên Nguyễn, James Glenn và Lê văn Hoàng đã cho phép phỏng vấn và ghi chép lại kinh nghiệm tu tập (tuyệt vời) của quí vị. Bất cứ ai, bỏ công sức, thực hành đúng phương pháp Thày dạy, chắc chắn sẽ đạt được thành quả như chuyện đã kể. Đó là lý do của bài viết này.

Monday, September 15, 20259:30 AM(View: 446)
Ôi mẹ Ôi cha Trong mùa Vu lan Hãy nghe con hát Theo làn gió mát Mang lời ca Ngàn ánh sáng Ngàn tri ân Trong cuộc đời này Tình yêu cha mẹ là trên hết

Monday, September 15, 20259:29 AM(View: 685)
Hành trình từ Sơ thiền đến Nhị thiền - bước chuyển quan trọng trong tu tập thiền định, nơi tâm buông bỏ Tầm và Tứ để đạt đến trạng thái nội tĩnh nhất tâm sâu sắc hơn.

Sunday, September 14, 202510:06 PM(View: 667)
Thế gian này địa ngục hay thiên đàng / Cũng do Nhân Quả con Người gieo tạo / Đừng ngụy biện với lý luận gian xảo / Trải Lòng Thương... để thế giới an bình!

Sunday, September 14, 20259:43 PM(View: 441)
Ngày nay trong cõi ta bà / Người như súc vật trong nhà tranh công ! / Mời nghe Lục Súc tranh công / Để biết lòng tham sánh đồng với chi?

Saturday, September 13, 20257:13 PM(View: 523)
Tánh Không rộng khắp muôn nơi, / Giải thoát vô ngại, hoa đời nở tươi. / Đường xưa Đức Phật trao lời, / Ngàn năm còn vọng, sáng ngời tình thương.

Wednesday, September 10, 202510:23 AM(View: 511)
Tuệ Huy trình bày Về Ý Nghĩa của CHỮ HIẾU trong ĐẠO và ĐỜI trong lễ VU LAN 2025 tổ chức tại Thiền Đường Tánh Không ngày 6 tháng 9, 2025

Wednesday, September 10, 20257:39 AM(View: 513)
Thiền giúp cải thiện và phòng ngừa các vấn đề sức khỏe của người cao tuổi. Tự biết cần làm gì để chăm sóc cho bản thân qua sự nhận thức sự việc khách quan : nhanh nhẹn, linh hoạt, sáng suốt (không thông qua suy nghĩ). Ví dụ : nếu có động đất quý vị sẽ làm gì, phản xạ tốt (khi lái xe), …

Tuesday, September 9, 20258:25 PM(View: 416)

Tuesday, September 9, 20251:19 PM(View: 403)
Em ngồi thanh thản an nhiên / Tĩnh tâm an trú giữa miền Tánh Không / Dịu dàng gió thổi qua song / Không lưu chuyện kể tang bồng ngoài kia. / Bồ câu trắng đã mang về / Nhành ô liu nhỏ tràn trề yêu thương / Hoà bình, hạnh phúc, cát tường / Mong cho nhân loại bốn phương một nhà.

Tuesday, September 9, 20259:10 AM(View: 508)
Psychoanalyse là một trong nhiều phương pháp thuộc ngành tâm lý học nhưng thường thường do các bác sĩ tâm thần đảm nhiệm. Cái tiến trình của Psychoanalyse (liệu pháp Phân tâm học) và tiến trình ngồi Thiền đại khái … có nhiều điểm giống giống nhau.

Monday, September 8, 20259:38 AM(View: 1202)
Chay hay mặn, xin giữ lòng từ, / Thấy muôn loài đều chung hơi thở. / Người và vật cũng ham sống còn, / Xin dừng lại, thương nhau muôn đời. . .

Monday, September 8, 20259:24 AM(View: 506)

Monday, September 8, 20258:47 AM(View: 469)
Đường về không còn dài / Nhà xưa đà lố dạng / Xa xa, mờ mờ ảo / Chân già lão đang lê / . . . Tuổi nào thấy ĐƯỜNG VỀ? / Xin Lão Ông cho biết / Để chúng tôi lo liệu / Công việc cho mai sau!

Tuesday, September 2, 20251:19 PM(View: 961)
Để đạt được Sơ thiền (Paṭhama-jhāna) đúng như Đức Phật đã chứng, chúng ta cần đi theo đúng lộ trình mà Ngài đã mô tả trong Kinh tạng Nikāya: Giữ giới thanh tịnh: đây là điều kiện tiên quyết, vì tâm không thanh tịnh thì khó định. Ly dục, ly bất thiện pháp: Đức Phật nhấn mạnh Sơ thiền khởi đầu bằng “ly dục, ly bất thiện pháp”.

Monday, September 1, 20257:53 PM(View: 520)
Trú như vậy nhiệt tâm. / Đêm ngày không mệt mỏi. / Xứng gọi nhất dạ Hiền. / Bực an tịnh trầm lặng.

Monday, September 1, 202512:29 PM(View: 966)
Nhân Rằm tháng Bảy Vu Lan / Nhớ thương Cha Mẹ lại càng đậm sâu / Nương nhờ Pháp Phật nhiệm màu / Vu Lan Bồn pháp, nguyện cầu MẸ Cha... / Thân tâm thường lạc hài hòa / Sống trong chánh niệm lánh xa ác tà / Cõi Tịnh an lạc là nhà / Một ngày duyên đẹp rời xa nhẹ nhàng...

Monday, September 1, 202512:20 PM(View: 467)
Kịch bản này được dựng lên bởi hai kịch tác giả:Tuệ Lạc và Không Lạc tại Tổ Đình Tánh Không trong buổi lễ Tạ Ơn tại Thiền Viện Tánh Không năm 2016. / Con từ vạn dặm đường xa / Đêm qua homeless, ngủ nhà Bỉnh Cương / Sáng theo Tuệ Lạc lên đường / Đưa con về chốn Thiền Đường Tánh Không / Hôm nay đứng giữa Tánh Không / Dâng lên hai chữ TẠ ƠN mừng Thầy / Xin Thầy cho phép vào đây / Để con có được một ngày TẠ ƠN

Wednesday, August 27, 20254:08 PM(View: 636)

Tuesday, August 26, 20255:54 AM(View: 522)
Phảng phất khắp suốt mười phương bất diệt... / Con tiễn Thầy như tiễn đám mây hương. / Nhớ Thầy như nhớ hoa Đàm mấy độ / Hoa Đàm rơi vẫn còn mãi dư hương

Monday, August 25, 20259:34 PM(View: 775)
Đây là cách cài đặt điện thoại hệ Android để nghe Đại Tạng Kinh NIKAYA trên trang Web Tánh Không. Cách cài đặt này cũng giúp nghe được các bài MP3 và sách nói.

Monday, August 25, 20258:19 PM(View: 1267)
Ngày Rằm tháng Bảy Vu Lan / Làm con hiếu thảo Đạo Vàng lo tu / Mục Kiền Liên cứu Mẹ, ngục tù / Thoát vòng Ngạ Quỷ, Liên Đài siêu thăng...

Monday, August 25, 20258:06 PM(View: 550)
Chiếc xe ĐỜI lao nghe vùn vụt / Thân cốt nhục cố gắng chạy theo / Đến một lúc thân thấy bèo nhèo! / Mới nghĩ đến mở QUỸ TIẾT KIỆM. / Đến hưu trí có QUỸ TIẾT KIỆM / QUỸ THỜI GIAN thì cạn hết rồi .

Wednesday, August 20, 202511:52 AM(View: 719)
Sáng nay không phải thiền hành. Mà là đi dạo loanh quanh triền đồi. Bỗng nhiên lạc vào một nơi. THƯ VIỆN TÁNH KHÔNG, rực ngời nắng mai...

Tuesday, August 19, 20254:07 PM(View: 853)
CHƯƠNG TRÌNH TÌM HIỂU và ỨNG DỤNG KINH NGUYÊN THỦY Tuệ Huy trình bày chủ đề: Về ý nghĩa của TẤT CẢ CÁC PHÁP LẤY DỤC LÀM CĂN BẢN tại Thiền Đường Tánh Không Nam Cali ngày 26 tháng 7 năm 2024

Tuesday, August 19, 20251:02 PM(View: 1106)
Nhìn Bóng Đen - chiêu thức nầy / Hòa Thượng Thông Triệt, Tổ Thầy truyền trao / Tuyến Tùng tiết chất Mela(tonin) / Nước sinh hóa học dỗ ta ngủ liền.

Tuesday, August 19, 20258:13 AM(View: 564)
Người học đạo hôm nay, đọc qua ba thời, ba bậc, ba cảnh, có thể thấy rằng con đường giác ngộ chẳng ở đâu xa. Tâm vốn thanh tịnh ấy chưa từng rời ta một sát na. Chỉ cần ngay đây, quay lại, buông hết chỗ nắm bắt, thì quê nhà liền hiển hiện.

Monday, August 18, 202510:11 PM(View: 1101)
Sự chứng quả A-la-hán của ngài Xá Lợi Phất và ngài A Nan trong kinh điển Phật giáo, đặc biệt là hệ Nikāya, có nhiều điểm khác biệt sâu sắc cả về thời điểm, tiến trình tu chứng, nội lực thiền định, và cả ý nghĩa biểu tượng. Việc so sánh này không chỉ giúp ta hiểu rõ hành trình giải thoát mà còn rút ra bài học thiền quán và tu tập thực tiễn.

Monday, August 18, 20254:27 PM(View: 672)
Trời vào Đông con chạnh lòng nhớ Thầy. / Dù cho Thầy đã khuất mấy tầng mây. / Nhớ Thầy như nhớ trăng xưa mấy độ. / Đã soi đường cho con tỏ chân như.

Sunday, August 17, 20258:07 PM(View: 610)

Wednesday, August 13, 20258:41 AM(View: 1047)
Không Định Danh Đối Tượng là một kỹ thuật then chốt thuộc dòng Thiền Tánh Không giúp người tu thiền huấn luyện tâm và phá tan quán tính di động của tâm. Tuy trên căn bản, sự dính mắc và chấp trước của tâm vốn xuất phát từ tập khí hay lậu hoặc, nhưng trên bề mặt, sự dính mắc và chấp trước của tâm vốn xuất phát từ sự suy nghĩ và ý thức.

Wednesday, August 13, 20257:22 AM(View: 585)
Giống như mọi sự vật trên đời, Phật giáo cũng không thoát khỏi quy luật vô thường, luôn biến đổi theo thời gian, không gian, và hoàn cảnh xã hội. Từ một triết lý dạy tính cách vô thường của tất cả mọi sự vật, và phủ nhận sự tồn tại của một linh hồn vĩnh viễn, Phật giáo đã phát triển thành nhiều trường phái, mỗi nơi một cách giảng dạy, cách hiểu, và cách thực hành khác nhau.

Tuesday, August 12, 20253:06 PM(View: 654)

Sunday, August 10, 20258:25 PM(View: 538)

Sunday, August 10, 20258:46 AM(View: 1118)
Tạ Ơn Tam Bảo Phật Pháp Tăng / Qua nhiều kiếp sanh tử trôi lăn / Nay ngộ, thậm thâm vi diệu pháp / Nguyện tu hành kề cận đài sen...

Sunday, August 10, 20258:20 AM(View: 541)
Đây đến đó ! xa lơ xa lắc ? / Hay là trong tích-tắc đồng hồ ? / Cõi vô thường, sắc sắc không không / Thân cát bụi làm sao biết được !

Wednesday, August 6, 202511:13 AM(View: 1148)
Trong Thiền, phương pháp thư giãn tâm hay thư giãn niệm là một phần quan trọng của sự tạo ra hồi đáp sinh học để chữa bệnh tâm thể và bệnh suy nhược thần kinh ngay tức khắc. Nó là thuốc giải độc bệnh uất cảm (stress), thuốc giải những rối loạn tâm xúc cảm và điều chỉnh lại những rối loạn chức năng thần kinh.

Wednesday, August 6, 202510:55 AM(View: 686)

Monday, August 4, 202511:33 PM(View: 1172)
Hãy thức dậy, mặt trời hồng đỏ, / Xóa màn đêm, sáng rõ mọi nơi / Ta nên tự tại thảnh thơi / Tinh tấn tu học, cho đời ngát hương.

Monday, August 4, 20252:48 PM(View: 593)

Monday, August 4, 20259:16 AM(View: 722)
NƯỚC ! chỉ có một Tánh thôi. Tướng ! thì có quá nhiều rồi. Tùy theo vật chứa đựng NƯỚC. Méo, dẹp, dàì, ngắn, vuông, tròn, ...

Wednesday, July 30, 202511:55 AM(View: 782)
Tu là gì và con đường tu ra sao? Tu là sửa đổi. Sửa và đổi cái gì? Mà tu bằng cách nào? Mà thiền là gì?

Tuesday, July 29, 20251:58 PM(View: 766)

Monday, July 28, 20253:16 PM(View: 1283)
Ngài A Nan chứng quả A-la-hán ngay trước ngày khai mạc Đại hội Kết Tập Kinh Điển lần thứ nhất, tức chỉ một đêm trước khi hội nghị bắt đầu, tại hang Sattapanni (Thất Diệp Quật) ở Rajagaha (Vương Xá). Ngài A Nan suốt đêm thiền định, nhưng chứng ngộ không đến trong lúc cố gắng, mà đến ngay khoảnh khắc buông tất cả – ngay trong tư thế không đứng, không ngồi, không nằm (được gọi là trạng thái trung gian — “không trụ tướng”).

Monday, July 28, 20259:20 AM(View: 1263)
Thân này cát bụi hợp tan, Nương theo duyên mộng trăm ngàn kiếp qua. Lòng không vướng bận ta bà, Chỉ mong giải thoát, nở hoa chân thường...

Monday, July 28, 20259:05 AM(View: 862)
Chính cái "dở ẹt" của tôi / Sẽ là chất "đẩy" cho tôi tu hành / Cám ơn dám nói chuyện này / Tu hành dở ẹt ! chuyện này của tôi !!!

Sunday, July 27, 20253:20 PM(View: 763)

Wednesday, July 23, 20259:17 PM(View: 1241)
Duyên lành đến khi Xá Lợi Phất gặp vị Tỳ-kheo Assaji (A-thuyết-thị), một trong năm anh em Kiều Trần Như, ngài liền bị thu hút bởi phong thái trầm lặng và uy nghiêm của vị Tỳ-kheo. Khi được nghe bài kệ duyên khởi. Ngài liền "mắt sáng tâm khai", đắc quả Tu-đà-hoàn (Sotāpanna). Sau đó, cùng Mục Kiền Liên đến yết kiến Đức Phật tại Trúc Lâm Tinh Xá và xin xuất gia.

Wednesday, July 23, 20258:37 PM(View: 835)

Tuesday, July 22, 202510:08 PM(View: 719)
Nhà tôi có một ÔNG GIÀ. Thường hay thức sớm, canh gà đầu tiên. Ba giờ, thức dậy ngồi thiền. Tịnh tâm cho hết đảo điên não người...

Saturday, July 19, 20256:14 PM(View: 679)

Saturday, July 19, 202512:57 PM(View: 778)
VÀI ỨNG DỤNG AI - FREE ONLINE, Dễ sử dụng, không cần cài đặt - Bài 1/5 VỀ HÌNH ẢNH

Wednesday, July 16, 20256:23 PM(View: 669)
Hoa anh đào vô thường nhảy múa trong giấc mơ./ Hơi ấm còn lại trong bàn tay đang nắm chặt./ Tôi muốn thấy nụ cười thêm một lần nữa./ Cho đến khi cháy hết mình như hoa anh đào lúc tàn.

Tuesday, July 15, 20259:25 AM(View: 874)
Mình nghe mình thở nghĩa là / đã phân cách một thành ra hai rồi / Nếu cứ an nhiên thở hoài / thân - tâm - trí lặng, trong ngoài hòa nhau: / Ta và vũ trụ chẳng cầu / chẳng màng phân biệt, còn đâu không - thời *.

Monday, July 14, 20252:48 PM(View: 1141)
"Không Tác Ý Tất Cả Tướng" là một khái niệm sâu sắc trong Phật giáo, đặc biệt là trong Thiền tông. Nó có thể được hiểu là không chấp mắc vào mọi hình tướng, mọi đối tượng của nhận thức.
Next Page
69,256