ENG026 Bhikkhuni Triệt Như - The Fount of Happiness – No 3: THE MOONLIGHT - Translated into English by Như Lưu

Bhikkhuni Triệt Như – The Fount of Happiness – No 3
Translated into English by Như Lưu

THE MOONLIGHT

Today is the 28^th of May, 2021. I woke up at 4 a.m. and saw the moon hung in mid-sky lighting up the vast and tranquil landscape. The moonlight entered through the windows into my room. Tonight’s moon was still full although it seemed a little smaller than yesterday’s. Last night, as I woke up and looked out the window, the moonlight was so bright that I was shocked and thought that I had slept in late, but it was only 3 a.m. Through my window I watched the bright moon that stood as a lone celestial object suspended in hazy space. No buildings or anything else appeared in my field of vision; even the far away mountain range seemed to fade into the distance. It was hard to describe exactly how I felt as I silently watched nature in its glorious beauty. I sensed an impression of innocence and freshness, and felt immersed in the vastness of nature. While every soul was still immersed in the sleepy darkness, the moon alone projected its wakeful light, silently enveloping the world still bathed in darkness with its soft, gentle, and refreshing light. I suddenly remember the Vesak moonlight many years ago, and reminded myself that I need to take some pictures to mark this moment when the Vesak moonlight entered my room and gently woke me up.

We all know the major events that marked the life of the Buddha during the month of Vesak. He came into this world in the middle of spring in the garden of Lumbini, attained the ultimate enlightenment on a spring night under an old tree at the edge of the forest near the Nirañjanā river, and entered Nibbāna at Kushinagar, also on a spring night. All these events occurred in the month of Vesak of the ancient Hindu calendar.

Much later, Buddhists around the world decided to adopt the full moon of May as a day to commemorate and celebrate the life of the Buddha, and called it Vesak day. This year, Vesak day falls on the 26^th of May. As I watched the bright moon standing like a lone sentinel over a dark world, my mind casted back to the Buddha who alone brought his light to a world full of darkness and to a humanity deep asleep. The moon gently and unconditionally casts its light to lighten up the path of travellers stumbling their way home. Likewise, the Buddha has been casting his wisdom equally to all those fortunate enough to recognize the path followed by old masters and awaken themselves to tread it towards enlightenment.

As we enjoy the Vesak moonlight, we remember the time when the great disciples of the Buddha gathered on a moonlit night in the Gosiṅga Sālatree wood to discuss the spiritual path. They asked themselves the question: what kind of bhikkhu could illuminate this Sālatree wood? Each took turn to expound their preferred realizations of the dhamma. At the end, they went to the Buddha to report their discussion. The Buddha praised them and told them that they were all correct. The Buddha also contributed his own short but insightful comments, which were so remarkable in their simplicity yet so important and practical for all of us. We can consult the great disciples’ discussion and the Buddha’s comment in the The Longer Discourse at Gosiṅga (Mahāgosiṅga Sutta (Majjhima Nikāya, MN32).

Each time we encounter a scene or an event in our life, we can cast our mind back to the Buddha and his congregation of disciples. Our mind will immediately fall into peacefulness. This is a Buddhist practice method called “think Buddha, think dhamma, think sangha”.

The term that we have translated as “think” comes from the Vietnamese “niệm”, itself a translation of the Pāli term “sati”. This term has several meanings that translate into different practices. It can mean repeatedly reciting the name of Buddhas and Bodhisattvas. It can also mean remembering the Buddha and the truths that he taught, i.e. the dhamma. These two forms practice lead to the same goal: at the very moment when we recite the name or remember the Buddha, unwholesome or evil thoughts stop, and although we are still in verbal awareness mode, mental defilements cannot arise and unwholesome karma cannot manifest. In this way, our mind is temporarily stabilized and will gradually transform.

Furthermore, the term “sati” also means clear awareness, which is non-verbal, bare awareness where the mind does not contain anything but awareness, not thoughts, not reasoning, not judgment, not differentiating, not inferring. For this reason, non-verbal awareness is silent, true, objective, empty, non-competing, goal-less, and devoid of greed, anger, hatred and delusion.

If we pay attention to the characteristics of Awareness, we will be able to find our way towards it according to our own capacity. However, if we set ourselves the goal to attain it, our awareness will no longer be objective and empty because the ego has already inserted itself into it. Our mind has become corrupted.

The human mind is very subtle. We need wisdom in order to be able to investigate it, see clearly into it and adjust it. However we can simply set ourselves the task of observing our mind and notice when thoughts of greed, anger, hatred, delusion or harming people arise. We can then let these evil and unwholesome thoughts go, by whichever method suit us.

In the Two Kind of Thoughts sutta (Dvedhāvitakka Sutta, Majjhima Nikāya, MN19) and How to Stop Thinking sutta (Vitakkasaṇṭhāna Sutta, Majjhima Nikāya, MN20), the Buddha taught that we need to see the harm caused by evil and unwholesome thoughts and extinguish them immediately. Alternatively, we can raise good and wholesome thoughts to balance them.

We already know that a key characteristic of the human mind is that at any moment it contains only one thought that arises, remains, extinguishes, and then is followed by another thought arising, remaining, extinguishing. From this understanding, we can purposefully raise a thought that is wholesome and useful to ourselves and others, as it will prevent any evil and unwholesome thought from arising in our mind. Once thoughts have been purified, wholesome speech and action will follow.

We can see that the most praised and taught Buddhist practices - such as the Four Noble Truths, the Four Foundations of Mindfulness, the Listen-Reflect-Practice protocol, the Contemplation (anupassanā) Tranquility (samatha) Stillness (samādhi) Wisdom (paññā) method, or the Seven Factors of Enlightenment  - all have an “academic” flavor that is more suited for people of higher spiritual capacity who are more inclined to study Buddhist doctrine. However, people of middle spiritual capacity like most of us can also practice Buddhism according to our own capacity. This is why I suggest that today to pay attention to the “think Buddha, think dhamma, think Sangha” method.

Remembering the Buddha when we watch the moonlight is an example of this practice. The Buddha demonstrated extraordinary determination when he renounced his loving family, his splendid future as a king, and the life of luxury that he had been enjoying. How many people in this world would have such wisdom and resolve? When we remember the example set by the Buddha, we find greater energy to reduce our infatuation with worldly possessions and our attachment to the binds of desire and lust.

When we get slandered, criticized or insulted, we can try to remember the Buddha and his sangha. The Buddha, his great disciples and sangha only wanted to awaken the people and reduce their suffering by teaching the dhamma. Yet they still had to endure much abuse, such as when they were accused of killing people and hiding their bodies inside the Jetavana Vihāra, or when they were accused of making a woman pregnant, or when thugs were hired to follow them around and insult them etc. When we think of the injustice that the Buddha and his sangha were subjected to despite the utmost standard of morality and conduct they upheld, the burden that we feel when we are criticized and despised will feel lighter. Furthermore, when we face the vagaries of life, we develop an understanding of the law of conflict which is the constant companion of the worldly mind. There is always conflict and suffering in places where the worldly mind prevails. This will help us overcome our own sorrow, and even develop compassion and loving-kindness towards those who want us ill.

When we think of the Buddha’s simplicity and forbearance, of the bhikkhus’ and bhikkhunis’ joy in living the secluded life, when we think of the deprivations that they joyfully endure and of their constant desire to offer the pure wisdom and compassion to all those who are open to receive them, “evil and unwholesome phenomena” will not appear in our mind. This method of spiritual practice is very simple. If we practice it constantly in our daily life, our mind is constantly pure and mental defilements will not have the room to manifest.

When the hot sun shines in summer, or when the cold wind blows in winter, we can cast memory back to the Buddha and his sangha. Not only did the Buddha spend six years practicing self-mortification of his body and mind, he and his sangha also criss-crossed the country over 45 years to teach the dhamma, travelling barefoot, without head cover, walking under the hot sun or heavy rains along rough paths, and resting at midday or overnight in woods, cemeteries, caves or under trees. When we think of the simple life led by the Buddha and his sangha, we will find it easier to endure without complaint our hot summer sun or cold winter winds.

When we remember the life of the Buddha and his sangha and reflect on the truths that govern the world, our mind gradually becomes more at peace, we accept more easily any circumstances that happen to us, and develop compassion and loving-kindness towards good people and yet-to-be-good people. Towards those who enjoy more success and happiness than us, we develop sympathetic joy, joining them in their joy without experiencing jealousy or self-pity. We gradually let go of all worldly attachments and thus attain the virtue of equanimity. By then we have reached our destination, without having to go through the “forest of Buddhist knowledge” such as the teaching on the Four Foundations of Mindfulness, the Four Noble Truths, the Seven Factors of Enlightenment, the Four Steps  of Supernatural Power etc.

Today, I would like to introduce you to this “think Buddha, think Dhamma, think Sangha” method of practice, a very simple method that does not require “Stillness (samādhi) or Wisdom (paññā)”. We may think of this method as a form of contemplation, observing events around us using our insightful knowledge of the life of the Buddha and his sangha as well as the truths that govern the world. We constantly reflect and adjust our mind so that it accords with the Buddha, Dhamma, and Sangha. Eventually, we attain Stillness when our mind becomes unmoved by changes in the world, and Wisdom when we “face the world with an empty mind”.

Master’s Hall, the 28^th of May, 2021
TN

Triệt Như - Suối Nguồn Hạnh Phúc -  BÀI 3

SÁNG TRĂNG

Hôm nay, ngày 28- 5- 2021, khoảng 4 giờ sáng tỉnh giấc, vầng trăng nghiêng nghiêng chếch bóng soi chiếu sáng cả khoảng không gian tĩnh lặng bao la, xuyên qua cửa kính vào tận phòng. Đêm nay trăng vẫn tròn, nhưng dường như hơi nhỏ hơn vầng trăng đêm qua. Đêm qua, chợt mở mắt thấy bên ngoài khung cửa sổ, trời sáng quá, giật mình tưởng ngủ quên, vội xem giờ mới hay mới có 3 giờ sáng. Nhìn kỹ qua khung cửa kính thấy trăng, sáng tròn, một mình treo lơ lửng giữa không gian mờ ảo, nhìn xa xa không thấy cây cảnh, hay nhà cửa, rặng núi xa cũng còn chìm trong màn đêm. Trong một khoảnh khắc lặng ngắm vẻ đẹp của thiên nhiên, không diễn tả được tâm của mình lúc đó như thế nào. Một cái gì dường như hồn nhiên, mát rượi, cũng dường như choáng ngợp trong cái bao la mênh mông của đất trời còn say ngủ trong màu đen thăm thẳm, chỉ một mình vầng trăng sáng tỉnh thức, âm thầm rải ánh sáng nhu hoà mát mẻ, dịu dàng xuống trần gian còn mù mịt trong đêm dài. Chợt nhớ tới vầng trăng Vesak. Vầng trăng đêm nào. Phải chụp vài tấm ảnh, níu kéo một chút thời gian, ánh trăng Vesak soi vào tận phòng, nhè nhẹ kêu mình thức dậy.

Nhắc tới Vesak, chúng ta đều biết những biến cố quan trọng trong cuộc đời của Đức Phật. Ngài xuống trần gian trong một mùa xuân giữa vườn Lumbini, ngài bừng sáng giác ngộ hoàn toàn trong một đêm xuân dưới tàng cây cổ thụ tại khu rừng hoang bên bờ sông Nirañjanā và đêm ngài nhập niết bàn tại Kushinagar, cũng trong mùa xuân. Tất cả đều xảy ra trong tháng Vesak theo lịch cổ của Ấn Độ.

Sau này thế giới Phật giáo qui ước ngày trăng tròn của tháng 5 mỗi năm là ngày kỷ niệm gọi là Vesak. Năm nay, ngày lễ Vesak rơi vào ngày 26 tháng 5.

Đêm nay, ngắm trăng, sáng vằng vặc, một mình, giữa đêm đen, khác nào Đức Phật, sáng vằng vặc, một mình, giữa cõi đời tối tăm này, con người còn mê ngủ. Trăng nhè nhẹ rải ánh sáng, đồng đều, soi đường cho kẻ lữ hành còn lầm lũi trên đường về nhà. Khác nào hình ảnh Đức Phật gieo rắc trí tuệ soi chiếu cho người hữu duyên, bình đẳng, thấy lối mòn của chư vị cổ Phật đã đi qua, sớm tỉnh thức nối gót theo con đường giác ngộ.  

Ngắm trăng sáng, chúng ta lại nhớ tới ngày xưa, có một lần các vị đại đệ tử của Đức Phật nhân một đêm sáng trăng tại khu rừng Sừng Bò, hương hoa thơm ngát, đã cùng nhau luận bàn về con đường tu: vị tỳ kheo nào có thể làm sáng chói khu rừng này? Mỗi vị lần lượt trình bày theo chỗ sở trường chứng đắc của mình. Cuối cùng tất cả đến trình với Đức Phật. Đức Phật khen các vị đều trả lời đúng, và riêng Đức Phật, ngài có cái thấy rốt ráo thật đặc sắc, đặc sắc vì quá đơn giản, nhưng quan trọng và thực tiễn nhất cho tất cả chúng ta. Chúng ta có thể tham khảo trong Trung Bộ kinh, số 32, Đại kinh  Rừng Sừng Bò, (Mahàgosinga sutta).

Mỗi khi trông thấy một hình ảnh, một sự kiện trong đời thường, chúng ta nhớ tới Đức Phật, tới tăng đoàn của Đức Phật ngày xưa. Tức khắc tâm mình bình an trở lại. Đây cũng là phương tiện tu: lúc nào cũng “niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tăng”.

Thuật ngữ “niệm” có nhiều nghĩa: lặp đi lặp lại nhiều lần danh xưng của các vị Phật và bồ tát, hay tưởng nhớ tới Phật, tới Pháp, những chân lý của thế gian mà Đức Phật giảng dạy. Hai cách tu này cùng đưa tới một mục tiêu: ngay trong lúc đó, tâm không hiện khởi “pháp ác, bất thiện” mặc dầu vẫn sử dụng cái Biết có lời, lậu hoặc không có, nghiệp xấu cũng không tạo ra. Vậy tâm cũng tạm ổn định, được chuyển hoá từ từ.

Hơn nữa, từ “niệm” còn có ý diễn tả sự sáng suốt của tâm, tức là cái Biết không lời, chỉ Biết thôi, không suy nghĩ gì thêm, không lý luận, xét đoán, không phân biệt, không suy đoán. Cho nên cái Biết không lời có đặc điểm: yên lặng, trung thực, khách quan, trống rỗng, không tranh đua, không mục tiêu, không tham sân si.

Chúng ta nếu quan tâm tới những đặc điểm của cái Biết thì chúng ta sẽ có cách tiến vào cái Biết theo khả năng của mình. Như vậy, nếu mình có mục tiêu nhắm tới, thì cái Biết không còn khách quan, không còn trống rỗng nữa. Nói khác, là có bản ngã chủ quan chen vào, là tâm đã bị ô nhiễm.

Tâm mình thật tế nhị, phải là người có trí huệ mới có thể khảo sát tâm, nhìn thấy rõ tâm để điều chỉnh nó. Công việc duy nhất của chúng ta là quan sát tâm của chính mình, khi nào nó khởi ý tham, sân hay si, hay hại người, lập tức buông bỏ ý xấu ác đó. Bằng cách nào là tùy nơi mỗi người. Trong các bài kinh “An trú tầm”, hay “Song tầm”, Phật dạy mình hiểu hậu quả của ý xấu ác đó thì dập tắt ngay ý xấu ác. Hay phải khởi ra ý tốt lành ngay để dập tắt nó.

Chúng ta đã biết đặc điểm của tâm là mỗi lúc chỉ có một niệm khởi lên, trụ rồi diệt, tiếp theo mới có một niệm khác khởi lên, trụ rồi diệt. Từ đó chúng ta chủ ý khởi lên niệm thiện lành, hữu ích cho mình và cho người khác thì làm sao có ý ác, bất thiện khởi lên trong tâm mình. Khi ý đã trong sạch thì lời và hành động cũng thiện lành theo.

Như vậy, ngoài những phương thức tu tập thường được đề cao và phổ biến như: Tứ Diệu Đế, như Tứ Niệm Xứ, Văn- Tư- Tu, hay Quán, Chỉ, Định, Huệ, hay Thất Giác Chi v...v...có tính cách “hàn lâm”, dường như dành cho bậc thượng căn, thuần thành giáo lý, còn chúng ta, hàng trung căn, vẫn có thể tu tập theo căn cơ của mình. Hôm nay chúng ta thử ngẫm nghĩ tới phương thức “niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tăng.”

Như đêm nay, nhìn ngắm ánh sáng trăng, mình tưởng nhớ tới Đức Phật. Ngài đã có chí khí phi thường khi dám rời bỏ cảnh gia đình đang êm ấm, rời bỏ cả tương lai huy hoàng là thừa kế ngôi vua, từ khước cảnh sống nhung lụa đang hưởng. Trong đời có mấy ai có đủ trí tuệ và quyết tâm đó? Hiểu biết rõ điều này, chúng ta sẽ có thêm nghị lực để bớt tham đắm vào của cải thế gian, bớt lưu luyến với những sợi dây dục ái ràng buộc.

Sống trong đời, có khi bị người rêu rao, chỉ trích, bị sỉ nhục, mình nhớ tới Đức Phật và Tăng đoàn của ngài. Đức Phật và tăng đoàn ngày xưa, những bậc thánh đệ tử tâm trong sạch, trên đường giáo hóa, chỉ mong giúp con người tỉnh thức, bớt khổ. Vậy mà Đức Phật và tăng đoàn của ngài cũng đã hứng chịu biết bao lần gian nan: nào là bị vu oan đã giết người rồi giấu xác trong khu vực Kỳ Viên tinh xá, nào là làm cho một người nữ ngoại đạo mang thai, nào là bị một đám côn đồ  theo sau mắng nhiếc v.v... Khi mình nghĩ tới Đức Phật và Tăng đoàn ngày xưa, đức hạnh là vậy, mà còn gặp không biết bao nhiêu điều oan ức, thì sá chi là mình, có bị chê bai, châm biếm cũng là thường. Từ đó mình lại càng hiểu rõ qui luật xung đột, là qui luật của tâm đời. Hễ nơi nào còn tâm đời, thì nơi đó có xung đột, có khổ đau. Chúng ta sẽ chiến thắng được nỗi buồn phiền của mình, và còn khởi được tâm từ bi đối với người đã có ý xấu ác với mình.

Như vậy, khi chúng ta tưởng nhớ tới đời sống Đức Phật, giản dị và kham nhẫn trước mọi tình huống khó khăn, nhớ tới chư vị tỳ kheo và tỳ kheo ni cũng vui sống hạnh viễn ly, gánh chịu mọi điều thiệt thòi cho phần mình, và dâng hiến trí tuệ và tâm từ bi trong sáng cho bất cứ ai tiếp nhận, lúc đó là chúng ta không có “pháp ác, pháp bất thiện” trong tâm. Phương thức tu này thật đơn giản. Suốt ngày thực hành thì suốt ngày tâm được trong sạch, lậu hoặc làm sao có dịp khởi lên.

Khi mùa hạ tới, trời nắng chang chang, hay mùa đông về, thêm gió buốt lạnh. Chúng ta nhớ tới Đức Phật, không kể chi tới 6 năm dài khổ hạnh, là ngài chủ ý hành hạ thân tâm mình, về sau khi bôn ba khắp nơi trong 45 năm, Đức Phật và tăng đoàn, vẫn là đầu trần, chân đất, dãi nắng dầm mưa lang thang khắp nơi trên những con đường dài, có khi ăn, nghỉ trưa, hay ban đêm vẫn tạm trú nơi rừng hoang, nơi bãi tha ma, hay trong hang núi, hay dưới gốc cây...Khi nghĩ tới cảnh sống đơn giản đó của Đức Phật và tăng đoàn của ngài, tức khắc chúng ta chịu đựng được cái nắng chang chang mùa hè hay ngọn gió buốt lạnh mùa đông mà không còn than thở nữa.

Hôm nào, bữa cơm không ngon miệng, mặn hay lạt, nguội lạnh rồi, mình nhớ tới chư vị tỳ kheo khi xưa, phải đi khất thực từng ngày, ai cho gì ăn nấy, bữa no bữa đói, mình sẽ thấy mình còn hưởng thụ quá nhiều, còn mang ơn cuộc đời mà chưa đền đáp. Thì chén cơm trắng này sẽ thơm ngon hơn vì tâm mình an lạc.

Chúng ta cứ tưởng nghĩ tới Đức Phật, tới Tăng Đoàn, tới những chân lý trong cuộc đời, thì tâm mình lần hồi trở nên bình an, chấp nhận tất cả hoàn cảnh, đồng thời mình sẽ khởi phát tâm từ bi, thương được những người tốt và cả những người chưa tốt. Những người thành công, hạnh phúc hơn mình, chúng ta sẽ khởi được tâm hỷ, vui theo mà không còn đố kỵ hay buồn tủi cho mình, và cuối cùng là tâm buông hết, không dính mắc cái gì trên đời, là tâm xả. Như vậy, mình cũng tới nơi. Mà không cần nói tới “rừng ngôn ngữ Phật học “ nữa. Nào là “Tứ niệm xứ, Tứ diệu đế, Thất giác chi, Tứ thần túc, v.v...”

Hôm nay, xin giới thiệu phương thức tu tập đơn giản, không đòi hỏi “Định hay Tuệ”, đó là Niệm Phật, Niệm Pháp, Niệm Tăng. Ta có thể xem đây là Quán chiếu, dùng tuệ trí hiểu biết cuộc đời của Đức Phật và Giáo đoàn cũng như hiểu biết những chân lý trong cuộc đời. Mỗi ngày mình thường xuyên nhìn lại, soi chiếu lại để điều chỉnh tâm mình cho thích hợp với Phật, Pháp và Tăng. Cuối cùng tâm mình dừng lại trước cảnh đời thay đổi, thì cũng là Định, và Tuệ sẽ phát huy khi chúng ta “đối cảnh vô tâm”.

Thiền viện, ngày 28- 5- 2021 
TN